Het is bijna onvoorstelbaar wat een goed eerste blok van het seizoen Ajax achter de rug heeft. De Johan Cruijffschaal werd gewonnen, er is een startbewijs voor de Champions League verdiend en de ploeg is pseudo-koploper van de eredivisie. Het was ook wel eens een onsje minder. Of twee onsjes.

Dit vertelt ons dat Ajax een goede start heeft gemaakt, maar dat biedt natuurlijk nog geen garanties voor het vervolg. Het seizoen is nog lang – heel erg lang – en qua opstelling en tactiek ligt nog lang niet alles vast. Wie weet gaan dingen verderop in het seizoen wel helemaal anders.

Maar eerst blikken we terug op hoe de dingen gingen tijdens Sparta-uit, met dank aan @11tegen11!

Expected Goals en pitch plot
Ajax begon een tikje arrogant aan de uitwedstrijd tegen Sparta. De ploeg straalde iets te veel uit dat het vanzelf wel goed zou komen. Het kwam uiteindelijk ook wel goed, maar wat als Hakim Ziyech op Het Kasteel die kopbal niet van de lijn had gehaald?

Dan was het misschien wel geen gemakkelijke, maar een moeilijke middag geworden. Je ziet dit terug in het xG-plot, want er gebeurt in de openingsfase nauwelijks iets bij Ajax. De eerste grote kans was wel direct een doelpunt. Het was een treffer met grote gevolgen bovendien, want de weerstand van Sparta zakte als een plumpudding in elkaar.

Het was over en uit, terwijl een opleving van Ajax tussen minuut 30 en 60 maar liefst vier treffers opleverde. De voet kon daarna van het gaspedaal en zelfs het inbrengen van Klaas Jan Huntelaar bracht de focus binnen het elftal niet echt terug, al was Noa Lang nog wel nadrukkelijk op zoek naar een doelpunt.

Een treffer werd slechts nog gevonden door Sparta, waardoor opnieuw 'de nul' niet werd gehouden. Het starten met de juiste focus en het behouden van de concentratie wordt een puntje van aandacht, want we zullen zulke wedstrijden van Ajax in de eredivisie vaker gaan zien. Koppie erbij houden, graag!

Passmaps
Er begint zich toch wel een verschil ten opzichte van vorig seizoen af te tekenen. Het gebeurde vorig jaar regelmatig dat Frenkie de Jong en Ziyech het leeuwendeel van de passing voor hun rekening namen, maar Ajax kan niet gaan zitten treuren om uitgaande transfers en moet door.

Hetzelfde blijven doen bij afwezigheid van Frenkie is onmogelijk en wat wordt dan het alternatief? Nou, we zien in ieder geval dat de passing veel evenwichtiger is verdeeld binnen het elftal. Ook op basis van een wedstrijd met erg veel balbezit kun je opmaken dat er sprake is van evenwichtige distributie.

We kunnen onwijs veel lijntjes trekken tussen de elf Ajacieden. Wat vertelt dit ons? Er werd door het elftal in balbezit een groot deel van het veld benut. Als je de dynamische passmap bekijkt, kun je nagaan dat ook de linkerflank in het spel werd betrokken. Dat blijkt iets minder op basis van de volle negentig minuten en het is ook geen ramp, maar het vertelt niet het hele verhaal.

Het is echt niet zo dat Ajax zijn successen van vorig seizoen puur heeft te danken aan Matthijs de Ligt, Frenkie en Ziyech, maar feit is wel dat Frenkie en Ziyech een zeer grote rol speelden in het veldspel. Dat doet Ziyech nu nog steeds, maar hij wordt op een andere manier gevoed. Ziyech zal iets vaker de eerste opening moeten verzorgen, waar dat voorheen van achteruit gebeurde via Frenkie. Concreet verschil? Ziyech gaf tegen Sparta 'slechts' éen sleutelpass, Tadic verzorgde er zes.

Gelukkig staat Ziyech er niet alleen voor. Denk maar even terug aan de totstandkoming van de 0-1 door Quincy Promes. De aankoop werd prachtig weggestuurd door Lisandro Martínez die ruimte spotte achter de laatste linie van Sparta en met een prachtige dieptepass de weg plaveide voor Promes.

Ook de 0-2 was een mooi voorbeeld van goed positiespel. Ajax slaagde erin om flink wat Spartanen naar de rechterkant van het veld te lokken om vervolgens door middel van snelle verplaatsing toe te slaan. Positionering en snelheid is hierbij belangrijk en we wijzen graag op het teambelang, maar individuele klasse is ook zonder Frenkie belangrijk. De vraag stellen komt neer op de vraag beantwoorden: was dit doelpunt ook gevallen zonder fraai wegdraaien van Dusan Tadic?

We sluiten af met een boeiende gedachte. Kijk naar de passmap en bedenk hoe vaak we opmerkten dat Donny van de Beek en/of Kasper Dolberg amper betrokken was in het spel. Het Ajaxspel had zondag niet te lijden onder hun afwezigheid. Dat bedoelen we niet slecht naar Donny, totaal niet zelfs, maar een potje als Sparta-uit lukt ook zonder. Donny heeft als kwaliteit dan ook het benutten van ruimtes door middel van loopacties en niet zozeer het passen van de bal. Hij is een uitstekende loper, met gevoel voor timing, en drukt op die manier zijn stempel, maar Ajax kan het blijkbaar ook anders.

En het lukt Ajax dus ook om een andere spits dan Dolberg – of Klaas Jan Huntelaar – wel erbij te betrekken in balbezit. Dit was 'maar' Sparta-uit, maar Ajax zal veel vaker worden geconfronteerd met een inzakkende tegenstander die gokt op een snelle tegenstoot. Dan is het fijn om te weten dat Tadic voorin een goed vertrekpunt is.

https://twitter.com/ajaxlife/status/1169178637893033985

Zone 14 en halfspaces
Het begint een repeterend verhaal te worden, zeker in de eredivisie. Ajax klopt op de deur en vroeg of laat wordt er opengedaan, simpelweg omdat de aanvalslust niet te temperen valt. De eerste goal viel tegen Sparta dankzij goed schakelen van achteruit, in combinatie met een mooie pass van Martínez, maar andere aanvallen kwamen toch echt tot stand op basis van combinaties.

De 0-2 was hiervan een mooi voorbeeld. De 0-2 zie je ook terug in het plot van de halfspaces. Je herkent de pass op basis van het ruitje, waarmee wordt aangegeven: doelpunt! Wat ook opvalt: slechts deze ene pass richting doel kwam aan bij een medespeler. Ziyech hoefde slechts zijn voet tegen de bal te plaatsen.

Als we toch een verbeterpuntje van de activiteit binnen Zone 13 en de halfspaces moeten noemen: de laatste pass mag meer secuur. Slechts één bal kwam aan bij een Ajacied die zich tussen de twee doelpalen bevond. Dat levert op termijn echt niet wekelijks een doelpunt op. Maar dat wordt iets voor na de interlandperiode.