Het is jammer dat Ajax ondanks tien punten uit vijf wedstrijden nog niet zeker is van een plekje bij de eerste twee in groep H, want dan was het tripje naar Frankrijk helemaal compleet geweest. Het feestje was nu toch enigszins gereserveerd, omdat er niet verloren mag worden van Valencia.

De Ajacieden hebben nog een puntje nodig en moeten over twee weken bevestigen dat ze bij de Europese top horen. Wie weet wordt die opdracht iets gemakkelijker als je bedenkt dat het elftal meer weg zal hebben van de vaste formatie dan in Lille.

Wat er in Frankrijk zoal gebeurde, bespreken we aan de hand van gegevens van @11tegen11.

xG-plot en pitch plot
Ajax scoort altijd en overal, niet in de laatste plaats als Hakim Ziyech zich er tegenaan besluit te bemoeien. De spelmaker was ook in het Stade Pierre Mauroy weer bij twee doelpunten betrokken en had de pech dat zijn 0-3 werd afgekeurd door per ongeluk hands te laten maken. Alsof dat nog niet vervelend genoeg was, blesseerde hij ook zijn arm.

Die kwetsuur lijkt niet al te ernstig en dus van latere zorg, maar feit lijkt wel dat de impulsen van Ziyech weer eens een positieve uitwerking hadden op het resultaat van Ajax. Maar hoe terecht was dit resultaat nu echt? Daar kun je een leuke discussie over voeren. Net als in de 'heenwedstrijd' kreeg Lille ook meer dan genoeg kansen waaruit het had kunnen scoren.

Als je kijkt naar kwaliteit, moet je vanaf nu misschien in ogenschouw nemen dat de aanvallers van Ajax extreem goed zijn. En effectief bovendien. Ajax scoort gemakkelijk en veel. De ploeg schoot eens te meer uit de startblokken. Deze groepsfase werd in drie uitwedstrijd binnen tien minuten gescoord! En gesteund door een voorsprong voetbal je veel gemakkelijker.

We kunnen desondanks niet ontkennen dat Lille misschien wel recht had op de gelijkmaker. Het was in de Johan Cruijff Arena al een klein wondertje dat de Fransen niet scoorden en dat wondertje werd voor eigen publiek groter en groter. En onderschat de inbreng van Andre Onana zeker niet. De doelman verrichtte weer een aantal prachtige reddingen.

Ondanks de kansen die Lille creëerde, had je de een groot deel van de wedstrijd het gevoel dat Ajax maar iets hoefde te ondernemen of het liet Lille kansloos. Dat bleek uiteindelijk ook, maar als je de cijfers erbij pakt en de wedstrijd door een wetenschappelijke bril bekijkt, bedroeg de kans op een overwinning slechts 30 procent.

Passmaps
Als je winstkans onderaan de streep zo'n 30 procent bedraagt, is er geen sprake geweest van een vlekkeloze wedstrijd. En dat klopt. Dat kan ook bijna niet anders als je flink moet schuiven met je basiself. Het is hier waar behalve de drie punten ook de geleerde lessen naar voren komen en daar kan Erik ten Hag in het vervolg van het seizoen zijn voordeel mee doen.

De duidelijkste les is misschien wel dat Noussair Mazraoui waardevoller is als rechtsback dan als middenvelder. Het dreigde tegen Lille voor de derde keer mis te gaan, nadat Ajax al eens flink de weg kwijtraakte met 'Nous' op het middenveld tegen Paok Saloniki en hij rood pakte tegen Apoel Nicosia. Het scheelde niet veel of Mazraoui was opnieuw weggestuurd.

Het grappige is dat vervanger Edson Álvarez precies de stabiliteit bood waarnaar Ajax op zoek was, want er moesten tegen het einde van de eerste helft veel brandjes geblust worden. Het scheelde niet veel of er was weer sprake geweest van uitslaande brand, want Mazraoui had zo zijn tweede gele kaart kunnen incasseren na een wat druistige tackle. Hij werd gespaard. Gelukkig. Net als Victor Osimhen overigens...

Hoe dan ook, Mazraoui op het middenveld? Het lijkt er niet op dat dit snel nog eens gebeurt. Wie weet kan Álvarez in die rol groeien en dat is opmerkelijker dan je zou denken. De Mexicaan werd naar Ajax gehaald als verdediger en in die zin was het opvallend dat hij werd gepasseerd ten faveure van Schuurs/Martínez, maar de invalbeurt was prima.

De rol van Álvarez zie je goed terug in de dynamische passmap, die je hieronder kunt bekijken. De Mexicaan bleek in staat om een deel van de distributie van de bal voor zijn rekening te nemen en dat is best knap, als je bedenkt dat er veel anders ging en Álvarez niet zo veel speelminuten in de benen heeft. De laatste tijd kiest de trainer regelmatig voor anderen. Ten Hag weigert echter te erkennen dat Álvarez voorbij is gestreefd en wijst liever op de diepte binnen de selectie.

Wie weet maakte het verdedigende duo de klus eenvoudiger voor Álvarez, want Perr Schuurs en Lisandro Martínez zaten nu een stuk lekkerder in de wedstrijd dan tijdens de CL-voorronde. Het toont aan dat Ajax stappen heeft gezet en dat voor het duo duidelijker is volgens welke principes Ten Hag wil voetballen. “Het maakt mij niet uit of ik als middenvelder of verdediger speelt. Het verschil is dat nu wel karakter hebben getoond,” zegt Martínez er zelf over.

Karakter getoond of stappen gezet? De Schuurs die nu naast Martínez stond, is een andere Schuurs dan de Perr die deze zomer voor zijn kans ging. De Limburger is zelf nog altijd de eerste die vindt dat hij meedogenlozer moet worden, maar hij benadert wel een niveau waarop hij concurrentie vormt voor Joël Veltman. Het is gemakkelijk om in een goed draaiend elftal in te vallen en een plekje te vinden waar je goed gedijt, maar Schuurs moest het centraal achterin toch echt zelf doen.

Dit maakt toekomstige keuzes interessant. En misschien ook wel lastiger. “Ik denk dat ik het de trainer door mijn spel tegen Lille moeilijker heb getoond,” klonk Schuurs ook eindelijk eens vol bravoure. Was zijn spel zaligmakend? Nee, dat nog niet. Dominantie aan de bal is en blijft voor verbetering vatbaar. Maar hij toonde ook durf en lef en strijdlust in de duels, met die stevige schouderduw op de achterlijn als hoogtepunt. Graag meer van dat, Perr! En altijd op je benen blijven!

We kunnen het blokje passmaps trouwens niet afsluiten zonder Donny van de Beek te noemen. Wat was hij goed! Of, nou ja, Donny was vooral overal! En hij deed overal precies waar je op hoopte en precies wat je verwachtte. Van de Beek zakte in de openingsfase zelfs uit tot tussen de centrale verdedigers, maar we zagen hem ook ballen afpakken, omschakelen naar de aanval en gevaarlijk zijn voor het doel. Het leek wel of er twee Van de Beeks stonden opgesteld. Hij vormde ook nog een schakel van de aanval waaruit de 0-1 voortvloeide. Donny was in Lille met recht stationschef, echt onwijs goed!

https://twitter.com/ajaxlife/status/1200350728516227072

Zone 14 en halfspaces
We zijn aanbeland in de slotfase, maar we kunnen Lille-uit niet afsluiten zonder het aanvalsspel van Ajax aan te stippen. De aanvalsgolfen zijn net zozeer de moeite waard als het positiespel, al is het maar omdat de Ajacieden meerdere trucs kunnen toepassen om gevaarlijk te worden.

Ligt er ruimte achter de laatste linie? Dan wordt er iemand op de flank diep gestuurd! Staat Ziyech op randje zestien? Dan kijkt Promes of hij de bal al onder de voet heeft, desnoods houdt hij in om daarna alsnog bij de tweede paal op te duiken en af te drukken.

Kijk de beelden van de 0-2 maar terug. Je ziet Promes een stapje wachten. Eventjes inhouden. Heel kort. Precies daardoor ontwijkt Promes buitenspel. Als je erop let, wordt de treffer nog mooier. Check maar! De pass vind je ook terug als assist op het plot van de halfspaces, vanuit waar Ajax veel gevaarlijker was dan Zone 14. Die werd vooral gebruikt als brug tussen links en rechts.

Het is soms alsof Ajax een machine is. De openingstreffer illustreert dit misschien veel beter omdat je de rollen van de Ajacieden hier kunt beschouwen als klokwerk. Van de Beek weet zelfs nu, nog meer teruggetrokken dan anders, wanneer hij moet lopen, Dest durft eroverheen te duiken en houdt de bal binnen, Labyad heeft met een dribbel zijn bijdrage, Tadic tikt door en Ziyech komt eroverheen om af te drukken. Tik, tik, tik en... raak!