Als je je bij het aftellen naar de klassieker afvraagt of het 3-0, 4-0 of 5-0 wordt, valt de uitvoering nog wel eens tegen. Dat hebben we de afgelopen decennia vaak genoeg meegemaakt, maar dit keer voldeed de uitvoering aan de verwachtingen. Of moeten we zeggen: de eerste 45 minuten voldeden?

Ook al draait de wereld door en zijn er in de tussentijd al volop ontwikkelingen geweest bij onze aartsrivaal, we richten de blik toch nog een keertje achterom. Op de klassieker dus. En dan met name op de eerste 45 minuten. Want het is aardig om het verschil in cijfers te vatten, als je tenminste juicht voor Ajax.

De alternatieve blik op Ajax - Feyenoord wordt eens te meer mogelijk gemaakt door @11tegen11.

xG-plot en pitch plot
De 4-0 op het scorebord was al pijnlijk, maar nog niet pijnlijk genoeg. Bekijk het xG-plot eens. Dit plot geeft de kansen weer die beide elftallen creëerden en laat ook zien hoe groot de kans was op een doelpunt. De uitleg is in dit geval puur hypothetisch, want zoals je ziet, kon Feyenoord werkelijk nergens aanspraak op maken. Het was helemaal niets vanuit Rotterdam...

Echt, serieus. Als je slechts 0,25 Expected Goals bij elkaar voetbalt, staat dat zo'n beetje gelijk aan thuisblijven. De kans op een overwinning voor Ajax bedroeg dan ook 99 procent en het was geen toeval dat we na drie minuten wisten hoe laat het was. Het wordt nog erger als je bedenkt dat het 'doelgevaar' van Feyenoord vooral voortkwam uit dode spelmomenten.

Op basis van combinaties werd een xG bereikt van 0,01... Het is bijna knap. Als je het probeert, lukt het misschien niet eens. Bij Ajax is het juist andersom. Vrijwel al het gevaar kwam voort uit open spel, via combinaties dus. En de schotlocaties liegen er ook niet om. Die waren goed! Het is alleen een beetje zonde dat het aanvalsspel droog viel na de 4-0 en de koek na een uurtje voetbal op was, want een historische uitslag was mogelijk.

Andersom moet je nu stellen dat Ajax met vier doelpunten uit 4,13 Expected Goals min of meer aan de verwachtingen voldeed, maar in feite heeft de kat de muis nog gespaard.

Passmaps
Hoe kon het zo open liggen achterin bij Feyenoord? Heeft dit puur te maken met de onkunde van de elf van Jaap Stam of speelt er meer? Nou, de hand van Erik ten Hag is ook zichtbaar. We weten dat Ten Hag een zeer moderne trainer is, die Ajax laat spelen zoals het spelletje vandaag de dag dient te worden benaderd. De verschillen tussen Ajax en Feyenoord zijn wat dat betreft zwart en wit.

Ajax werd totaal niet gehinderd of beperkt door de mandekking van Feyenoord, dat op basis van deze ouderwetse tactiek de deur wagenwijd open zette. De aanval van Ajax is als geheel en ook individueel zo goed dat het de gaten benut die ontstaan als je 'braaf' achter je mannetje aanloopt.

Als je het een beetje slim aanpakt, kun je een verdediging open splijten, ook omdat Rick Karsdorp geen flauw benul had wat er gebeurde. Hij werd tureluurs gedraaid en speelde een negatieve rol bij het totale kwartet doelpunten van Ajax. Maar kunnen we een geheim van de smid ontdekken? Een beetje wel!

Je kon ter plekke of voor de televisie spotten dat Hakim Ziyech meer naar binnen stond geposteerd dan we zijn gewend. Dat klopt. Ziyech speelde als nummer tien en voorzag het middenveld op die manier van een impuls die Feyenoord te machtig zou blijken. Ook als nummer tien 'volleybalde' Ziyech lekker mee, want spelers bij Ajax wisselen ongeveer net zo vaak van plek als volleyballers na een gespeeld punt.

Als je lekker van positie wisselt en volop doordraait, kun je een verdediging he-le-maal gek spelen. En dat is exact wat Ajax deed. Dusan Tadic liet zich vaak uitzakken vanuit de spits – wat op zich niet nieuw is, maar misschien wel voor Eric Botteghin – en ook Quincy Promes trok soms richting middenveld, waarna er grote ruimtes beschikbaar kwamen achter de naïeve en meegelopen verdediging.

De Ajacieden waren ertoe in staat één of twee tempootjes hoger te spelen dan Feyenoord aankon en als je intensiteit, techniek, gogme en combineren samenvoegt tegen een verdediging die op een antieke manier voetbalt, krijg je als Ajaxsupporter een smakelijk ingrediënt voorgeschoteld. Het enige jammer was dat er geen toetje volgde, waardoor de tweede helft een kwestie van uitzitten werd.

Dit kwam ook voort uit het feit dat Ten Hag van de tweede helft een soort trainingsvorm maakte. Ten Hag wilde zien of zijn spelers al zo ver zijn dat ze inspelen op een tactische aanpassing van de tegenstander, maar er bleek nog sturing nodig. Zo bracht de klassieker toch een verbeterpuntje met zich mee.

Overigens is het de moeite een blik te werpen op het centrale duo achterin. Zoals je ziet, verstuurde Daley Blind de meeste passes. Het waren er 92, gevolgd door 83 ballen van Lisandro Martínez en 79 passes van Joël Veltman. Dat zijn enorme cijfers. Heb jij je gestoord aan oeverloos getik? Precies, niet dus! Het lukte de centrale verdedigers om ballen in de diepte te spelen – regelmatig was David Neres de ontvanger – waardoor er veel tempo in het spel kwam. Ook al zo'n onderdeel van het moderne voetbal!

https://twitter.com/ajaxlife/status/1189469509796663299

Zone 14 en halfspaces
We merkten al op dat Ajax weinig door het midden voetbalde en dat zie je prachtig terug als we nog een stukje verder inzoomen met de microscoop. Dit doen we door middel van de plots van Zone 14 en de halfspaces. De tijden waarin Ajax maar blind aanviel over de as van het veld, behoren tot het verleden. De halfspaces uitspelen met snelle jongens, dat is wat Ten Hag wil en ten uitvoer brengt.

Als je blind naar voren rent, ga je het raadsel echt niet oplossen. Daar ontmantel je een defensie niet mee. Dus deed Ajax het anders tegen Feyenoord. De zijkanten werden regelmatig opgezocht en als dit lukte, volgde er geen voorzet van veraf, maar werd de combinatie gezocht om daarna pas de route richting doel in te slaan.

Het verschil tussen stippellijntjes en getrokken pijlen brengt dit alles mooi in kaart: ballen 'tussen de palen' gingen de drukte in en kwamen niet aan, maar de omweg over de flanken was zeer succesvol. Precies datgene wat er tegen Chelsea niet lukte, ging tijdens de klassieker wel goed.

Is alleen de intensiteit van de Premier League misschien een tikje te veel van het goede voor Ajax? De klassieker is in ieder geval uitgespeeld.