Om op basis van de statistieken een eerlijke vergelijking te kunnen maken, pakken we de cijfers van de eerste zeventien competitiewedstrijden erbij en vergelijken we die met het volledige eredivisieseizoen 2021/2022.

Als we ons daarbij puur focussen op het aantal schoten dat de achterhoede te verwerken krijgt, lijkt er in eerste instantie niet zoveel aan de hand. Hoewel Ajax bijna tien procent meer schoten tegen krijgt dan vorig seizoen, is er qua absoluut aantal in eerste instantie geen reden tot grote paniek.

Schoten tegen per negentig minuten:

Wat vooral opvalt, is dat de tegenstander van dichterbij tot schieten komt in vergelijking met vorig seizoen. De bal belandt dan ook veel vaker tussen de palen. Dit kan twee dingen betekenen: de rest van de eredivisie is in de zomerstop ongeveer vijftig procent beter geworden in afwerken, of Ajax is veel minder goed gaan verdedigen, waardoor de tegenstander veel meer ruimte krijgt om aan te leggen en een hoek uit te zoeken.

Aantal schoten op doel in procenten:

Die twee zaken resulteren in veel meer tegengoals dan voorheen. Daar kunnen we niet omheen. Of je in het stadion zat of thuis voor de buis, we ergerden ons regelmatig aan de stortvloed aan tegentreffers. Per negentig minuten zijn het er precies twee keer zoveel (!) als in het seizoen 2021/2022.

Goals tegen per negentig minuten

De conclusie is even duidelijk als pijnlijk. Ajax incasseert dit seizoen twee keer zoveel tegengoals, de tegenstander komt vaker tot een schot en die pogingen belanden ook veel vaker tussen de palen.

Beulswerk Haller onderschat
In het kort zijn er vier logische oorzaken aan te wijzen voor de verdedigende achteruitgang.
Allereerst zet Ajax minder goed druk dan vorig seizoen. Verdedigen begint voorin, zeker bij Ajax. Hierbij wordt nogal eens onderschat hoeveel verdedigend beulswerk Sébastien Haller in de voorhoede verrichte. De spitsen van dit seizoen – Mohammed Kudus en Brian Brobbey – sjokken vaker achter de bal aan en komen als gevolg daarvan tot minder momenten van drukzetten.

Dat Ajax minder goed druk zet dan vorig seizoen, is ook in cijfers te vangen. Hiervoor gebruiken we de statistiek ‘Passes Per Defensive Action’. Deze statistiek berekent hoeveel defensieve acties Ajax uitvoert per passes van de tegenstander. Voor een ploeg die druk wil zetten geldt: hoe lager, hoe beter.

Voor het Ajax van dit seizoen pakt ook deze statistiek niet goed uit. De tegenstander komt gemiddeld tot een volle pass meer, voordat Ajax defensief ingrijpt.

Passes Per Defensive Action:

Dit kan te maken hebben met het feit dat de manier van drukzetten is veranderd. In de tijd van Erik ten Hag werd – overigens met Alfred Schreuder als assistent-trainer in de staf – een manier van drukzetten ingevoerd, waarbij de rechtsbuiten druk zette op de centrale verdediger van de tegenstander.

In de eerste seizoenshelft met Schreuder als eindverantwoordelijke, werd vaker druk gezet met een middenvelder, die doorstapt op een centrale verdediger, waarbij Ajax op het middenveld vaak in een ondertal van drie-tegen-twee kwam te staan.

Sinds de winterstop is vooral de ‘Ten Hag-variant’ weer in gebruik, waarbij de buitenspelers het initiatief nemen om druk te zetten op de centrale verdedigers. Het valt te zien of dit tot meer balveroveringen in het laatste deel van het veld gaat leiden.

Grote tombola
Daarnaast wordt er in de defensie volop gewisseld. Vorig seizoen was er duidelijkheid: Noussair Mazraoui, Jurriën Timber, Lisandro Martínez en Daley Blind vormden de verdediging. Pas als één van deze vier spelers wegviel, werd er gewisseld.

Schreuder breekt dit seizoen met die traditie. Hij schuift en experimenteert dat het een lieve lust is. Illustratief voor de zoektocht naar verdedigende zekerheid, is dat er dit seizoen al vier (!) verschillende spelers op de positie links centraal achterin werden ingezet, zonder dat er sprake was van langdurige blessures of schorsingen: Blind, Calvin Bassey, Devyne Rensch en Timber. Het vele schuiven met de poppetjes achterin kan niet los worden gezien van de slechter ogende verdedigende afstemming.

Tekenend hiervoor is dat de multifunctionele Rensch al op linksback, links centraal en rechtsback werd ingezet. Wanneer hij nu terugkeert in het elftal, is dat dan als back of als centrale verdediger? En welke gevolgen heeft dat voor de rest van de defensie? Het is januari en de ideale afstemming is nog altijd niet gevonden.

Aankopen schieten tekort
Tot slot nog een conclusie waar we niet onderuit komen in een analyse over de verdediging: Ajax heeft simpelweg minder goede verdedigers dan afgelopen seizoen. Wanneer hij werd opgesteld als centrale verdediger, grossierde vooral Bassey in het maken van fouten. Met name in het uitstappen en verdedigen binnen het zestienmetergebied. Niet voor niets lijkt hij na de winterstop te zijn afgeschreven voor die positie.

Ook Timber haalt centraal achterin nog niet het niveau wat hij vorig seizoen liet zien, terwijl Jorge Sánchez, Owen Wijndal en Blind op de flanken vaak in de problemen kwamen.

Juist als de verdediging individueel gezien minder goed is, is het zaak de defensie te ontlasten door in de voorhoede al veel druk te zetten. Zoals Johan Cruijff ooit zei: “Verdedigen is een kwestie van: hoeveel ruimte moet ik verdedigen. Als ik de hele tuin moet verdedigen, ben ik de slechtste. Als ik maar een klein stukje moet verdedigen, ben ik de beste.”

Omdat ook het druk zetten voorin niet goed loopt bij dit Ajax, kwamen de defensieve zwaktes van spelers als Blind, Bassey en Sánchez in de eerste seizoenshelft vaker aan het licht. Een speler als Mazraoui was ook geen held in het een-tegen-een-verdedigen wanneer hij tegenover een echte linksbuiten stond, maar hij hoefde zich hier ook minder mee bezig te houden. Simpelweg omdat de bal voorin vaak al werd veroverd. Kortom, de aanval kan de verdediging beter helpen in het huidige Ajax.

Als Ajax het tij wil keren, moet het op alle vlakken beter. Zeker in de defensie. Alleen dan maakt de ploeg serieus kans op het kampioenschap. Die verbeteringen hopen we donderdag voor het eerst te zien, wanneer de ploeg van Schreuder om 21.00 uur tegen FC Volendam aantreedt.

Aanbevolen

Hunkeren naar de blijheid van toen