Het ontbreken van Sébastien Haller in de basis was een grote verrassing. De reden? Tegen het vroeg storende PSV wilde Erik ten Hag een aanvaller hebben die ook in de diepte kon worden gelanceerd. Dat werd uiteindelijk Brian Brobbey.

Haller doet veel dingen op topniveau, maar loopacties in de diepte maakt hij niet veel. Zijn concurrent is sneller en houdt juist van die sprintjes achter de verdediging. Daarnaast was er de laatste weken vaak sprake van stroperig voetbal. Dat had mede te maken met de voorhoede, bestaande uit Steven Berghuis, Haller en Dusan Tadic. Oftewel: drie spelers die graag in de bal spelen.

Het kostte Haller zijn basisplaats, ondanks 33 goals dit seizoen. Een unicum, want Haller werd door Ten Hag nog nooit om een sportieve reden gepasseerd. Uiteindelijk hielp het allemaal niet veel, want Ajax speelde een matige wedstrijd en verloor de bekerfinale. We blikken terug op de wedstrijd aan de hand van de passmaps en Expected Goals, verkregen via 11tegen11.

Passmaps
Ajax kwam tegen PSV nooit écht goed in het ritme. Dat zien we ook terug aan de passmap. De Eindhovenaren wisten over het algemeen het midden van het veld goed dicht te houden en maakten maar liefst 33 tackles.

We zien als gevolg van het goede verdedigen van PSV dat eigenlijk iedereen te ver van de goal aan de bal kwam. De positie van Berghuis aan de rechterkant is tekenend. Hij kwam gemiddeld genomen zo rond de middenlijn in balbezit, wat natuurlijk veel te ver weg is om gevaar te stichten.

We zien verder dat Edson Álvarez de meeste passes verstuurde, wat nooit een goed teken is. De grotendeels ontbrekende passes tussen de aanvallers geven verder weer dat Ajax tegen PSV nooit over een langere periode goed in het spel kwam.

Expected Goals
Goed om te weten: op het moment dat een doelpunt door de VAR wordt afgekeurd, komt dat schot niet terug in de data. Er is immers afgefloten voor buitenspel en dus is er geen sprake van een doelpoging. In totaal keurde de VAR drie goals af, wat een grote invloed had op de Expected Goals-totalen van beide ploegen.

PSV was beter in de openingsfase en hield de bal goed op de helft van Ajax, maar kon dit lichte veldoverwicht nauwelijks in kansen uitdrukken. Naast de afgekeurde goal van Eran Zahavi kwam het alleen tot een afstandsschotje van Cody Gakpo. Ajax was vervolgens tussen de 23e minuut en de rust de bovenliggende partij.

We zien verder dat het slotoffensief van Ajax bijzonder weinig heeft uitgericht. Ook toen de ploeg met Perr Schuurs en Haller in een soort 3-3-4-formatie ging spelen, creëerde het maar weinig. In het kort: veel aanvallers, weinig kansen. Dat is ook af te lezen aan de vlakke blauwe lijn in de grafiek hieronder. 

De stelling dat Ajax de bekerfinale weg heeft gegeven in vijf minuten, klopt in verdedigend opzicht. Naast de twee tegengoals en wat counters in de slotfase, liet PSV weinig kansen noteren. Daar staat tegenover dat Ajax zich niet kon onttrekken aan het vechtvoetbal van de tegenstander. 

In totaal kwamen beide ploegen niet boven 1.00 Expected Goals uit. De sfeer in De Kuip, het wedstrijdverloop en de spanning vergoedden veel, maar onderaan de streep was PSV - Ajax een wedstrijd met matig voetbal en weinig kansen. 

Uiteindelijk worden wedstrijden die heel dicht bij elkaar liggen beslist op basis van wie de kansen beter afmaakt. Dat was in dit geval PSV, hoewel het met twee afgekeurde goals van Ajax net zo goed andersom had kunnen zijn.

Ten Hag betitelde deze willekeurigheid achteraf als de ‘hogere machten en krachten in het voetbal’. Precies die elementen waren zijn ploeg de afgelopen maanden meermaals gunstig gezind. Toen werd een gewonnen vechtwedstrijd nog op basis ‘doorzettingsvermogen’ beslist. 

Ajax moet zichzelf vooral verwijten dat het niet zo dominant was als in eerdere wedstrijden en het in aanvallend opzicht te weinig bracht. Eigenlijk speelde het alleen tussen de 23e minuut en de rust goed genoeg om PSV te verslaan. Dat is te weinig. 

Zo verloor Ajax voor het eerst sinds 2014 weer eens een bekerfinale. Het werpt de vraag op of deze nederlaag invloed heeft op de rest van de competitie. PSV heeft een enorme mentale opsteker gekregen en tevens gezien dat het ook een topwedstrijd kan winnen. Als we naar het programma kijken, is PSV licht in het voordeel. Tegelijkertijd is dit seizoen gebleken dat de Eindhovenaren veel moeite hebben om elke speelronde op een constant niveau te presteren. 

Er zijn absoluut gekkere dingen gebeurd in de historie van het voetbal, maar als Ajax de komende twee competitiewedstrijden van NEC en PEC Zwolle wint, heeft het vier punten voorsprong op PSV met nog drie wedstrijden te gaan. Dat moet genoeg zijn. Eerdere confrontaties met NEC en PEC leverden twee overwinningen op (5-0 en 0-2). Maar dat was voor de winterstop, toen Ajax nog wekelijks geweldig voetbal op de mat legde.

Mocht PSV nog langszij komen en beslag leggen op de titel, dan gaat 2021/2022 absoluut de boeken in als een mislukt seizoen, waarin de beste selectie van Nederland niet één prijs wist te winnen. De komende weken staan in het teken van het voorkomen van dat rampscenario, waarna Ajax in de zomer moet bouwen aan een nieuw team.

Aanbevolen

Tadic: ‘We moeten nu echt laten zien dat we big boys zijn’