• Check onze podcast over afgebroken trainingskamp en hervatting eredivisie!

In deze miniserie tijdens de winterstop nemen we op basis van de cijfers vraagstukken door die leven onder supporters. Vorige week namen we de spelhervattingen onder de loep en of Ajax daar nou echt zo veel beter in is geworden. Deze week aandacht voor het spel van Ryan Gravenberch. 

Bij Ajax is de concurrentie op het middenveld groot: drie Oranje-internationals vechten voor twee plaatsen op het middenveld, waarbij Davy Klaassen tot nu toe structureel de pineut is. Onder supporters gaan er echter steeds meer stemmen op om Gravenberch eens op de bank te zetten, omdat die minder lijkt te spelen dan vorig seizoen. We zetten in deze analyse wat statistieken op een rijtje om na te gaan of dit een terechte claim is.

Om een eerlijke vergelijking tussen dit seizoen en vorig seizoen te maken, kijken we alleen naar de statistieken in de eredivisie. Voor deze vergelijking zetten we de gemiddelde cijfers in de 2615 eredivisieminuten van Gravenberch tijdens 2020/2021 tegenover de 1388 minuten die hij tot nu toe in 2021/2022 maakte.

Andere rol
Gravenberch speelt dit seizoen in een iets andere rol dan vorig seizoen. Dat is een klein beetje tactiek. Ajax begint de meeste aanvallen met drie verdedigers op een lijn achterin, één ‘nummer zes’ daarvoor en dan vijf aanvallers op een rijtje achter de spits. Een 3-1-5-1-formatie, voor de liefhebbers. 

We zien in de afbeelding hieronder een mooi voorbeeld van die aanvallende formatie, genomen tijdens de strijd om de Johan Cruijffschaal tegen PSV. Gravenberch speelt daarin als aanvallende middenvelder, tussen de verdediging en het middenveld van de tegenstander. Linksback Daley Blind opereert als de derde centrale verdediger.

De positie van Gravenberch op het veld in 2021/2022. © ESPN

Vorig seizoen speelde Gravenberch veel minder diep. Een voorbeeld hiervan zien we hieronder tijdens de competitiewedstrijd tegen FC Utrecht, in april 2021. In dit geval is het Gravenberch die veel eerder aan de bal komt als derde opbouwer achterin. Edson Álvarez bewaakt nog steeds de balans ‘op zes’, terwijl linksback Nico Tagliafico in dit geval voor de breedte zorgt, in plaats van zich met de opbouw te bemoeien.

De positie van Gravenberch op het veld in 2020/2021. © ESPN

De introductie van Blind als vaste linksback en derde opbouwer heeft dus gevolgen gehad voor de positie van Gravenberch. Het spel van Ajax is flexibel en ook dit seizoen mag Gravenberch zich af en toe in laten zakken om de bal op te halen. Vorig seizoen dook hij heus ook wel eens op in de buurt van de spits, maar over het algemeen staat de jonge middenvelder dus tien á vijftien meter dichter bij de goal van de tegenstander. 

Ongeveer dezelfde statistieken
We kunnen de conclusie van de analyse dus al een beetje verklappen: de statistieken van Gravenberch zijn redelijk op peil gebleven. Een paar categorieën geven aan dat de jonge Amsterdammer in een andere rol speelt dan voorheen, maar cijfermatig gezien is er helemaal niets dat aanleiding geeft tot grote zorgen.

Het aantal passes per wedstrijd is gedaald van gemiddeld 69 naar 54. Hierdoor is ook het aantal progressieve passes met ongeveer dertig procent verminderd. Dit is een logisch gevolg van zijn nieuwe rol. Gravenberch is nu niet meer de passer van achteruit, maar de ontvanger van de pass.

Verder is het aantal dribbels ongeveer gelijk gebleven, net zoals het percentage dribbels dat slaagt. Gravenberch leidt niet meer balverlies dan vorig seizoen en zijn percentage aangekomen passes is nog steeds even hoog (87 procent dit seizoen, 88 procent vorig seizoen). Het aantal gewonnen duels is gelijk gebleven en de kans dat Gravenberch na een duel balverlies leidt, is met ongeveer 25 procent gezakt. 

Goals en assists
Goed, Gravenberch speelt dus wat dichter bij de goal van de tegenstander dan vorig seizoen. Dat zou zich dan moeten vertalen in meer goals en assists. Dat valt echter voorlopig tegen. De teller staat op één doelpunt, wat natuurlijk te weinig is voor een aanvallende middenvelder bij een ploeg als Ajax.

Gravenberch kwam tot nu toe per negentig minuten gemeten tot minder goals en minder assists dan vorig seizoen, al gaat het om kleine verschillen. Dat terwijl hij wel vaker een doelpoging onderneemt: 1.84 schoten dit seizoen tegenover 1.50 schoten vorig seizoen.

Goals en assists per negentig minuten in de eredivisie.

Als we echter naar Expected Goals en Expected Assists kijken, zit het wel snor. Dat is bijna verdubbeld, terwijl het aantal Expected Assists gelijk is gebleven.

Expected Goals en Expected Assists per negentig minuten in de eredivisie.

Zo komen we tot een opvallende conclusie: het aantal Expected Goals is omhoog gegaan, terwijl het aantal gescoorde doelpunten omlaag is gegaan. Dan kunnen er twee dingen aan de hand zijn: Gravenberch is na het EK Voetbal opeens een veel slechtere schutter geworden of op de lange termijn trekt dit verschil wel bij en kunnen we meer goals verwachten.

Niet al te veel zorgen dus, maar de bal moet er natuurlijk wel in. Wat dat betreft ligt er meteen een duidelijke opdracht voor Gravenberch in de tweede seizoenshelft: het hogere aantal Expected Goals ook daadwerkelijk vertalen in meer doelpunten.

Omschakeling
Het spel in balbezit en het verdedigende aspect kwam al eerder aan bod. Een onderdeel van het voetbal wat zich wat moeilijker laat vangen in statistieken is de omschakeling van balbezit naar balbezit-tegenstander. Op het moment dat Gravenberch net te laat druk zet waardoor de tegenstander zich onder de druk uit kan spelen, komt dit niet meteen terug in zijn individuele statistieken.

Zaken als intercepties, gewonnen duels en drukzetten op de helft van de tegenstander kunnen we wel meten. Dat laat allemaal weinig te klagen over en bevindt zich ongeveer op het niveau van vorig seizoen. Gravenberch zou af en toe ‘slaapmomenten’ hebben, maar in grote wedstrijden leidde hij geen tegengoals in door slecht te verdedigen of niet goed om te schakelen.

Eén kritische noot moet wel worden geplaatst: wanneer Álvarez niet beschikbaar was en Gravenberch als vervanger werd ingezet ‘op zes’, leidde dit vrijwel altijd tot open wedstrijden. Met Gravenberch als controleur staat er een verdedigende middenvelder die vooral in balbezit denkt. De door Erik ten Hag zo belangrijk gemaakte restverdediging (hoe kwetsbaar is Ajax voor een counter) staat dan niet altijd goed. Maar als Gravenberch op zijn eigen positie van linkshalf speelt, is er op dit vlak geen sprake van achteruitgang. Al kan het natuurlijk altijd nog beter.

Conclusie
Is Gravenberch uit vorm? Het antwoord is ‘nee’. Hij speelt ongeveer op hetzelfde niveau als vorig seizoen, met wat statistieken die meer passen bij een ‘tien’ dan bij een centrale middenvelder. Wel mogen we verwachten dat hij meer gaat scoren in de tweede seizoenshelft. Alles bij elkaar wordt duidelijk dat Gravenberch eigenlijk nergens echt een grote stap achteruit heeft gemaakt ten opzichte van vorig seizoen.

Aan de andere kant heeft de jonge Amsterdammer ook niet een extra stap voorwaarts gezet. Het niveau wat spelers als Luis Suárez, Jan Vertonghen, Frenkie de Jong en Matthijs de Ligt aantikte voordat ze een overstap maakte naar een absolute topclub, hebben we van Gravenberch nog niet gezien.

Gravenberch moet nog twintig jaar oud worden. De jongste debutant aller tijden heeft een contract tot de zomer van 2023 en Mino Raiola als zaakwaarnemer. Komende zomer wordt meer duidelijk over zijn toekomst. Het zou mooi zijn als alle partijen eruit zouden komen, zodat Gravenberch in de toekomst nog één sprong vooruit kan maken in zijn spel, om vervolgens als een écht grote meneer door de voordeur te vertrekken.

Aanbevolen

Analyse: zo veel beter is Ajax geworden in spelhervattingen