De trainer van Ajax is een perfectionist en wil uit alle fases van de wedstrijd het optimale rendement halen. Dus ook uit de dode spelhervattingen. Na goals uit corners en vrije trappen tegen Borussia Dortmund en PSV benoemde Ten Hag expliciet dat het voorafgaand aan dit seizoen een duidelijk verbeterpunt was: meer rendement uit dode momenten.

“Het was ook een van de targets voor dit seizoen, dat onderdeel moest beter. In topwedstrijden scoren uit spelhervattingen,” aldus Ten Hag na de wedstrijd tegen PSV. “We besteden veel aandacht aan de spelhervattingen. Alleen al met het plannen maken zijn we intensief bezig, met de staf en met de spelers op het veld. Twee dagen, meestal één dag voor de wedstrijd, is het een belangrijk aandachtspunt op onze training.” 

De spelhervattingen zijn bij Ajax dit seizoen de verantwoordelijkheid van assistent-trainer Michael Reiziger. Dat Ten Hag niets aan het toeval overlaat, blijkt ook uit het feit dat Ajax een klant is of was van Thomas ‘Throw-In’ Gronnemark, een bekende ingooicoach die ook voor Liverpool werkt.

Eerst wat definities. Onder spelhervattingen verstaan we vrije trappen, corners en penalty’s. Technisch gezien is een ingooi ook een spelhervatting, maar op het moment dat deze wordt genomen, telt dit als voortzetting van het open spel, tenzij er meteen een schot volgt. Dit is bij Ajax niet vaak het geval. De Amsterdammers sturen immers niet – zoals andere clubs wel doen – lange mensen naar voren als ze een ingooi krijgen.

Om een eerlijke vergelijking te maken, kijken we alleen naar de statistieken in de eredivisie, omdat Europa League en Champions League andere niveaus zijn. Ook de wedstrijden uit het KNVB-bekertoernooi hebben we niet meegenomen in de vergelijking, mede omdat één potje tegen BVV Barendrecht natuurlijk niet te vergelijken is met een bekerrun die eindigde tegen Vitesse in De Kuip.

Is Ajax beter geworden in het nemen van spelhervattingen, zoals Ten Hag zegt? Je leest het hieronder! 

Minder penalty’s
Opvallend feitje om mee te beginnen: Ajax krijgt een stuk minder penalty's mee dan vorig seizoen. In de eredivisie kreeg de club slechts twee pingels in achttien wedstrijden, wat neerkomt op 0,11 per wedstrijd. Vorig seizoen kreeg Ajax in totaal maar liefst elf penalty’s in de competitie, wat neerkomt op bijna het drievoudige: 0,32.

Dit is natuurlijk willekeurig. Ajax komt vaak in de zestienmeter van de tegenstander, maar of de tegenstander dan een overtreding maakt, daar heb je als ploeg natuurlijk geen invloed op. Wellicht is dit een puntje ter verbetering voor de tweede seizoenshelft, omdat het aantal penalty’s nu wel erg sterk is teruggevallen.

Meer Expected Goals uit spelhervattingen
Als we de ingooien en penalty’s weglaten en alleen nog kijken naar directe vrije trappen, indirecte vrije trappen en corners, zien we een heel duidelijk beeld ontstaan. Ajax scoort dit seizoen een stuk beter als het gaat om schoten en Expected Goals uit dode spelmomenten.

Waar Ajax vorig seizoen 5.5 keer schoot uit dode spelmomenten, is dat nu 6.00. Ook de kans dat de ploeg uit een dood spelmoment scoort als het tot een schot komt, is gestegen. Vorig seizoen was een gemiddeld schot uit een dood spelmoment nog goed voor 0.141 Expected Goals, nu is dat 0.174.

Conclusie: Ajax creëert meer schoten. En als het schiet of kopt, is de kans dat er een doelpunt volgt groter dan vorig seizoen. Dit is opvallend te noemen, omdat Ajax nauwelijks goede aanvallende koppers heeft. Van de vaste basiself zou je eigenlijk alleen Sébastien Haller en Edson Álvarez tot die categorie kunnen rekenen. De vier verdedigers zijn allemaal onder de 1.80m en op de vleugels staan de kleine Antony en de vaste nemer Dusan Tadic.

Corners: andere varianten
Hoe kan het dan dat dit onderdeel toch meer rendement oplevert dan vorig seizoen? Dat komt door de varianten die worden toegepast, met name bij corners. We zien dit seizoen vooral bij hoekschoppen veel andere varianten. Zo is er dit seizoen veel vaker sprake van een tweede man die zich kort komt aanbieden bij de nemer van de corner. Dit is te zien op de afbeelding hieronder, voorafgaand aan de 2-0 van Haller tegen PSV.

De corner die leidt tot een doelpunt van Haller tegen PSV. © ESPN

Waarom deze raak gekopte hoekschop een grote kans van slagen had? Ten eerste kan er op deze manier meer effect worden gegeven aan de bal, omdat die niet doodligt, maar rolt. Ten tweede stelt dit de tegenstander voor een keuze om een extra man mee te sturen of niet. Als de tegenstander niet een extra mannetje meestuurt, kan Ajax ervoor kiezen om de twee-tegen-één-situatie uit te buiten. Als de tegenstander wel een extra speler richting de cornervlag stuurt, heeft Ajax te maken met één verdedigende kopper minder in de zestien.

Vorig seizoen werd er nog veel vaker gekozen voor een variant waarbij de bal er helemaal uit werd gehaald, om vanuit een schuine hoek voor te geven (zie voorbeeld hieronder). Deze optie is vanwege een gebrek aan rendement vrijwel geheel geschrapt.

Corner tegen ADO komt na twee passes terecht bij Blind. Eén van de weinige keren dat deze variant een doelpunt opleverde. © ESPN

Verder zien we dit seizoen vaker dat er via een block ruimte wordt gemaakt voor Haller of Álvarez. Dit is wat lastig in screenshots te vatten, maar tijdens vrijwel iedere corner van Ajax waarneembaar. Met dit soort loopacties wordt ruimte gecreëerd bij de eerste of tweede paal, om vervolgens een aanvallende kopper in dat ‘gat’ op te laten duiken.

Als laatste moeten we hier ook nog noemen dat Ajax met Tadic en Ryan Gravenberch twee spelers in huis heeft met een uitstekende trap, waarbij de bal relatief vaak aankomt op het gewenste doelwit.

Ook in het topseizoen 2018/2019 waren corners en vrije trappen een vaak vergeten onderdeel van het megasucces in de Champions League. Denk aan Lasse Schöne in Bernabéu en Matthijs de Ligt in Turijn. Het is te hopen dat in de tweede seizoenshelft de dode spelmomenten wederom een belangrijke pijler vormen onder het behalen van de doelstellingen.