De wedstrijd om de Johan Cruijffschaal zal nooit de boeken in gaan als de meest memorabele van het seizoen, maar het is en blijft een officiële prijs. En dus blijft het lekker als je hem ‘gewoon’ wint. Misschien nog wel belangrijker: van een aartsrivaal winnen in eigen huis is fijn, ook als die al verder was qua voorbereiding en fitheid.

Ajax lijkt dit seizoen in een iets andere formatie te gaan voetballen dan in voorgaande jaargangen onder Erik ten Hag. De 4-2-3-1 op het middenveld is voorlopig ingeruild voor een klassieke 4-3-3 met de punt naar achter.

Tegen PSV zagen we in die formatie een geheel zelf opgeleid middenveld met Daley Blind op zes en vlak daarvoor Ryan Gravenberch en Davy Klaassen. Het trio voorin bestond uit aanvoerder Dusan Tadic, Sébastien Haller en de officieel debuterende Steven Berghuis.

Passmaps
Deze nieuwe formatie zien we ook duidelijk terug in de passmap, die over de eerste 39 minuten van de wedstrijd gaat, tot en met de rode kaart voor Nico Tagliafico. Ten eerste valt het aantal balcontacten van de Ajacieden op; minder dan je zou willen. Dit is te zien aan de bolletjes, die wat kleiner zijn dan in een passmap tegen bijvoorbeeld een ploeg uit het rechterrijtje uit de eredivisie.

De man die het ultieme verdeelstation zou moeten zijn in deze formatie (Blind) komt minder vaak aan de bal dan je mag verwachten van de draaischijf van achteruit. Dit had echter ook te maken met de tactiek van PSV. We zien dat de invloed van Blind in balbezit relatief beperkt was.

Met Blind op het middenveld spelen heeft ook gevolgen voor de positie van Gravenberch. Ook in deze formatie bouwt Ajax nog steeds op met drie verdedigers in de laatste lijn en één middenvelder vlak daarvoor. Hierdoor komt Gravenberch veel hoger op het veld te staan, in plaats van dat hij één van de achterste vier spelers is.

We zien aan de passmap dat dit als gevolg heeft dat hij een stuk minder vaak aan de bal komt, omdat hij dichterbij de goal van de tegenstander staat. Dit terwijl Gravenberch tijdens zijn doorbraak vorig seizoen juist uitblonk door de bal achterin op te halen en er dan iets goeds mee te doen.

Het is de vraag hoe de puzzel van Ten Hag dit seizoen in elkaar gaat vallen. De sleutel lijkt bij de positie van Blind te liggen. Ten Hag gaf eerder aan het ‘per wedstrijd te bekijken’. Voor de aanstaande wedstrijd tegen NEC is een voor de hand liggende optie om Edson Álvarez in de ploeg te brengen op het middenveld en Blind naar linksback te verschuiven. Dit zou dan ook weer een terugkeer naar 4-2-3-1 betekenen.

Expected goals
Het is even geleden sinds het laatste artikel met deze statistieken, dus een kleine reminder is op zijn plaats. Expected goals is een manier om waarde toe te wijzen aan kansen die een elftal creëert. Elk schot heeft volgens het model van @11tegen11 een kans om erin te gaan. Dit wordt omgezet in een waarde tussen de 0 en 1. Tel alle schoten bij elkaar op en je hebt de Expected Goals (het verwachte aantal doelpunten) van een ploeg over een hele wedstrijd.

Ajax - PSV was een extreem geval, omdat PSV vier goals maakte uit minder dan één Expected Goal. Hieronder is af te lezen van waar op het veld de schoten ondernomen werden. Des te groter het bolletje, des te groter de kans.

Hoewel Ajax natuurlijk al snel tegen een achterstand aankeek, speelde het zeker geen slechte eerste helft. Vooral op het moment dat Remko Pasveer vaker zijn verdedigers inspeelde in plaats van een lange bal te spelen was Ajax de dominante partij. Eventjes was er weinig over van het pressingvoetbal van PSV en kwamen de Eindhovenaren nauwelijks van eigen helft af.

Het is op basis van het veldspel én op basis van de gecreëerde kansen terecht om te zeggen dat Ajax in die periode de betere ploeg was; denk alleen al aan die schitterende afgekeurde goal. Echter weet iedereen die voetbal al langer volgt dat één counter al genoeg kan zijn om te scoren. Dit zagen we bij de 0-2 voor PSV, toen Ajax niet goed druk zette op een afvallende bal, vervolgens matig omschakelde én matig verdedigde tegen de ontketende Noni Madueke.

Tel daarbij op een rode kaart voor Tagliafico vijf minuten voor rust en het wordt duidelijk dat Ajax de rest van de wedstrijd minder in de melk te brokkelen had, hoewel PSV niet eens zo gek veel beter was. Hierbij moet ook worden aangetekend dat PSV pas uitliep naar 0-3 en 0-4 toen Ten Hag al roulatiespelers als Jurgen Ekkelenkamp en Danilo had ingebracht.

Dit zonder dat Ajax gevaarlijk werd overigens. De enige keer dat de Ajacieden nog in de buurt kwamen van een doelpunt was in de 82e minuut, bij de stand van 0-3, een prima uitgespeelde kans voor Tadic, al had ook Mazraoui ervoor nog kans op meer, toen Haller het overzicht behield.

Hoewel een geslaagd seizoen niet afhangt van een wel of niet gewonnen Johan Cruijffschaal is een 0-4-thuisnederlaag tegen PSV altijd extreem pijnlijk. Voor de vierde keer in de historie verloor Ajax met die cijfers in de Johan Cruijff Arena, voor het laatst in 2014, voor de beker tegen Vitesse.

Wie iets dieper in de wedstrijd duikt, ziet een Ajax dat ondanks wat tactische vraagstukken goed voor de dag kwam toen er nog met elf tegen elf werd gespeeld. Alles bij elkaar is de einduitslag geflatteerd en ongelukkig, wat niet wegneemt dat Ten Hag & co aan de slag moeten met de verdedigende organisatie en het spel in balbezit.

Aanbevolen

Kappen met die shit!