Door Niels Pach

“Zover willen we het niet laten komen, we gaan proberen de wedstrijd voor die tijd te beslissen,” reageert Bosz op de vraag van Ajax Life of hij er nog extra aandacht aan heeft besteed. “Al deze vragen komen altijd bij een ploeg die veel penalty’s heeft gemist. Dan krijg je de eeuwige discussie: kun je het trainen, kun je het niet trainen? Wij zorgen dat we het voor die tijd afgemaakt hebben.”

Op de vraag of je op strafschoppen kunt trainen, heeft specialist op dit gebied Gyuri Vergouw wel een antwoord. En dat antwoord is: ja. Hij schreef zeventien jaar geleden het standaardwerk over strafschoppen met de toepasselijke naam De Strafschop.

'Kun je het trainen, kun je het niet trainen?'

Met een eventuele strafschoppenserie op komst, vonden we het een mooi moment hem wat vragen te stellen. En Vergouw is duidelijk, hij is niet te spreken over de manier waarop Nederlandse ploegen omgaan met penalty’s. “We nemen de strafschop nog steeds niet serieus,” zegt hij meerdere malen.

Waar gaat het mis?
“Als je technisch bent en heel goed, dan lijkt de strafschop heel simpel. Maar als je er eenmaal staat, is het eigenlijk best moeilijk. Johan Cruijff zei zelfs: ‘Strafschoppen zijn een specialiteit wie niet iedereen ken. En strafschoppen hebben niets met voetbal te maken.’ Zelf heeft hij vijftig procent van zijn strafschoppen gemist. Dat komt doordat spitsen en mooie voetballers het altijd mooi willen doen. Maar als je gewoon een goede aanloop neemt, de basisdingen van het nemen van een strafschop kent, moet je negentig procent van je strafschoppen scoren. Dat heeft te maken met een goede voorbereiding en weten wat je doet.”

Laten we dan beginnen met de basis, waar moet een goede strafschop aan voldoen?
“We weten dat bij een speler een aanloop van ongeveer zes meter ideaal is. Niet te kort en niet te lang. In de aanloop neem je snelheid mee en die snelheid kun je doorgeven aan de bal. Dat betekent dat je minder kracht hoeft te zetten om de bal toch hard in de hoek te schieten. Een speler die een korte aanloop neemt, moet veel meer kracht gebruiken en kan veel moeilijker van hoek verwisselen. En de bal moet in de hoek, het liefst hoog, maar in ieder geval in de hoek”

'Als er een strafschoppenserie aankomt, zou ik zeggen: erin met Westermann.'

En wat kunnen keepers doen om hun kansen te vergroten?
“Wetenschap heeft aangetoond op basis van honderden spelers dat heel even wachten voordat je duikt een veel betere optie is voor een keeper om een strafschop te stoppen. En als je keepers op lichaamstaal traint in plaats van op reactiesnelheid is de kans op het stoppen van een strafschop veel groter. De lichaamstaal van een speler zegt namelijk in negentig procent van de gevallen waar de bal naartoe gaat. Als je ongeveer weet waar de bal naartoe gaat, heb je vijftig, zestig procent meer kans om in de goede hoek te liggen.”

Waar moeten spelers verder nog op letten?
“Het gaat om het bewustzijn dat het een moeilijke taak is. Spelers die te zeker van zichzelf zijn, die missen. Spelers die te onzeker zijn, missen ook. Je moet spelers hebben die in het midden zitten, spelers die weten dat ze technisch niet de beste zijn, maar op basis van een goede voorbereiding die bal kunnen nemen.”

“Juist de spelers die zeggen: ik neem mijn verantwoordelijkheid, moet je niet de strafschop laten nemen. Spelers die dat zeggen nemen de druk van het hele team op hun schouders en ze worden nerveus op het moment dat ze de bal op de stip leggen. De trainer moet vooraf een duidelijke lijst hebben met de vijf spelers die de strafschoppen moeten nemen. Niet gebaseerd op of ze er zin in hebben, maar op feiten.”

Mocht het tegen Legia zover komen, wie moeten er namens Ajax achter de bal gaan staan?
“Ik zou wel eens willen weten hoe Davinson Sánchez een strafschop neemt. Ik zal zeker ook – en die zou niemand noemen – Westermann kiezen. Als er een strafschoppenserie aankomt, zou ik zeggen: erin met die man. Het is een Duitser, hupsakee. Younes vind ik ook interessant.”

Bosz lijkt niet heel erg bezig met de strafschoppen, hij wil het in negentig minuten beslissen. Maar wat kan Ajax nu nog doen om klaar te zijn voor een penaltyserie?
“Het heeft nu geen zin meer om er nog heel veel aandacht en tijd aan te besteden. Het enige dat ik nog zou kunnen zeggen is: maak een lijstje met een top 7 voor als het aankomt op een strafschoppenserie. Dat de spelers voor de wedstrijd ook weten ik sta 1, 2, 3, 4 of 5. En wie erin komt als iemand uitvalt. Dat ze precies weten wie het moet doen. Zodat er niet nog een trainer met een notitieblokje gestrest gaat rondlopen. Want als je nou één stressverhoger hebt, is het wel een trainer die na 120 minuten rond gaat rennen met de vraag wie wil nemen. De afspraken moeten er honderd procent liggen.”