Groningen-uit is voor Ajax het laatste decennium vergelijkbaar met een bezoekje aan de tandarts. Vervelend, maar je moet er toch heen. En dan maar hopen dat het meevalt. Opvallend: gemiddeld genomen wordt er in de Euroborg de laatste tien duels slechter gepresteerd dan in De Kuip of in Alkmaar.

Op voorhand leek het nog lastiger te worden dan normaal, omdat Ajax noodgedwongen zonder Latijns-Amerikaanse invloeden aan de wedstrijd begon. Geen Edson Álvarez, Lisandro Martínez en Antony. Maar wel met Mohammed Kudus, Davy Klaassen en Perr Schuurs in de basis.

Uiteindelijk viel het wel mee en scoorde Ajax zelfs voor het eerst sinds januari 2007 drie goals in een eredivisiewedstrijd in Grunn. We blikken terug op Groningen - Ajax aan de hand van de passmaps en Expected Goals, verkregen via 11tegen11. 

Passmaps
We zien aan de passmap dat het balletje bij Ajax wat minder makkelijk rondging dan normaal. Minder dikke bollen en lijnen dan we gewend zijn. Wel was Berghuis aan de rechterkant de meest actieve speler in aanvallend opzicht. We zien aan de afbeelding hieronder dat hij zowel de meeste voorwaartse passing verzorgde als de meeste voorwaartse passing ontving.

Het mindere spel van Ajax kan niet los worden gezien van de tegenstander. Groningen slaagde er vooral voor rust goed in om het spel van Ajax te ontregelen. De ploeg van trainer Danny Buijs wisselde goede momenten van druk zetten af met momenten van heel dicht bij elkaar spelen op eigen helft.

In de basis wijkt dat niet veel af van de aanpak waarmee Feyenoord het goed deed in de laatste klassieker. Ploegen die zich niet massaal ingraven tegen Ajax, worden de laatste maanden beloond, omdat Ajax hier niet altijd goed onderuit weet te spelen. Dat dit door tegenstanders vaak maar één helft kan worden volgehouden, is wel opvallend

Met Schuurs zien we een rechtspoot aan de linkerkant van het centrum, wat niet ideaal is. Dit zien we ook terug aan de voorwaartse passing, die niet erg aanwezig is. We zagen de Limburger ook bij momenten op het middenveld opduiken, om zo ruimte te maken voor Daley Blind in het midden van de verdediging.

Een opvallend opbouwpatroontje waar Groningen geen moeite mee had. En zo waren er vooral voor rust nog meer momenten dat de thuisploeg tactisch de baas was.

Ajax leek te leiden onder de andere bezetting op het middenveld en centraal achterin, zo zag ook Erik ten Hag. “We hebben de laatste weken nogal wat wisselingen. Dan verdwijnen de automatismen. Ik hoop dat die snel terugkeren, door met een vastere formatie te spelen,” aldus de trainer.

Een voorbeeld van die mindere samenwerking tussen spelers is hieronder terug te zien. Kudus is uitgeweken naar de linkerkant, maar er is niemand die zijn plek als aanvallende middenvelder overneemt. Hierdoor heeft hij twee opties om de bal vooruit te krijgen: met een actie zijn man passeren (riskant, zeker op de middenlijn) of langs de lijn Dusan Tadic aanspelen (voorspelbaar).

Deze aanval eindigt dan ook met simpel balverlies wanneer Kudus de enige mogelijke pass (naar Tadic) speelt. Die zag Groningen natuurlijk ook wel aankomen. En zo waren er meer momenten, met name in de eerste helft.

Kudus wordt gedwongen een voorspelbare pass te geven. © ESPN

Expected Goals
Wie de wedstrijd heeft gezien, kan een beetje schrikken van de Expected Goals-totalen. Deze zijn zwaar in het voordeel zijn van Ajax. In totaal gaat het om 0.58 voor Groningen en 2.50 voor Ajax. 

Dit wordt deels verklaard doordat Ajax in de eerste helft slechts twee kansen had, maar wel twee hele grote kansen. Zo kan je dus een helft middelmatig voetballen, maar wel bijna 1.50 Expected Goals creëren, waarbij het natuurlijk erg helpt om een penalty te krijgen.

We zien aan de groene lijn wel dat Groningen er in de tweede helft niet meer uitkwam. Op één kans van Jørgen Strand Larsen na, had Ajax de wedstrijd in die fase onder controle. Verder zien we aan het minieme knikje bij de 1-0 van Groningen dat dit eigenlijk geen grote kans was. Dat het toch eindigde in een doelpunt, heeft te maken met zwak optreden van Andre Onana, die ver is verwijderd van zijn topvorm tussen 2018 en 2020.

Als we alle schoten simuleren, wint Ajax een overweldigende 86 procent van de keren deze wedstrijd. Niet slecht voor Groningen-uit. Het veldje hieronder toont aan dat Groningen de zaakjes verdedigend gezien goed op orde had, maar aanvallend weinig in de melk te brokkelen had. Behalve de kopbal van Strand Larsen in de tweede helft kwam het eigenlijk alleen maar tot afstandsschoten.

Het gaat allemaal niet meer zo makkelijk als voor de winterstop, maar Ajax blijft wel winnen. Voor de winterstop haalde Ajax 42 punten uit achttien wedstrijden, wat neerkomt op een gemiddelde van 2.33 per wedstrijd. Na de winterstop haalde Ajax 27 punten uit tien wedstrijden, wat gelijk staat aan 2.70 punten per wedstrijd. 

Het is een opmerkelijke paradox, want veel Ajacieden zeggen dat het voetbal voor de winterstop beter was. Maar het constante winnen heeft er wel voor gezorgd dat de voorsprong op PSV inmiddels vier punten bedraagt. Als Ajax de komende drie competitiewedstrijden ook winnend afsluit (tegen Sparta, PEC en NEC), is het kampioenschap zo goed als binnen.

Ten Hag prees na afloop ook de mentaliteit van de spelers. Het blijft altijd het verhaal van het kip en het ei: worden teams die vaak moeizame wedstrijden winnen als gevolg daarvan geprezen om hun mentaliteit, of winnen mentaal sterke teams nu eenmaal vaker een moeizame wedstrijd?

Een leuke om over na te denken deze week. Nu Ajax Europees is uitgeschakeld hebben supporters daar ook alle tijd voor. De volgende wedstrijd is pas zaterdagavond om 20.00, thuis tegen Sparta.