We draaien er niet omheen: Ajax presteert in het laatste decennium uitzonderlijk goed in eigen huis tegen Feyenoord. Met de wedstrijd van zondag erbij heeft Ajax nu zeven (!) thuiswedstrijden in de eredivisie op rij gewonnen tegen Feyenoord. Van de laatste tien competitie-edities in eigen huis werden er negen gewonnen en eindigde het één keer in een gelijkspel.

Een beetje Ajacied weet dat Ajax sinds 2005 niet in eigen huis verloor van de aartsrivaal. Bijzonder, want sinds die bewuste dag in augustus 2005 won FC Utrecht bijvoorbeeld al vijf keer in de Arena, PSV vier keer en AZ en Vitesse drie keer. De conclusie is simpel: als Feyenoord op bezoek komt in Amsterdam, presteert het als een degradatiekandidaat.

Dat de reeks intact bleef, had te maken met een blunderende reservekeeper en de lege tank bij de Feyenoorders, in combinatie met veel inzet en een laat offensief van Ajax. We blikken terug op Ajax - Feyenoord aan de hand van de passmaps en Expected Goals, verkregen via 11tegen11.

Passmaps
We zien aan de passmaps meteen dat het niet de wedstrijd was van Daley Blind. Normaal gesproken is hij de spelmaker van achteruit en zien we een hoop actie om hem heen, maar dat is nu veel minder het geval. Net als tijdens Benfica-uit werd Blind gewisseld tijdens een grote wedstrijd en dat gebeurde in voorgaande seizoenen simpelweg niet.

Uit de passnauwkeurigheid van Blind blijkt dat het van zijn kant een zwakke wedstrijd was in balbezit. Gemiddeld genomen ligt de passnauwkeurigheid van Blind op 86 procent. In de klassieker was dat 76 procent. Simpeler gezegd: van elke vier passes kwam er eentje niet aan. Dat is te veel voor een speler van zijn kaliber, terwijl Feyenoord complimenten verdient voor het druk zetten. 

Wie wel belangrijk was tijdens de opbouw, was Jurriën Timber. Hij gaf de meeste passes en was volgens het model van 11tegen11 verantwoordelijk voor de meeste passing voorwaarts. Hier staat tegenover dat de centrale verdediger in de eerste helft te vaak voor de bal stond, waardoor Feyenoord gevaarlijk kon worden in de omschakeling.

Trainer Erik ten Hag zei hier na afloop nog wat interessants over voor de camera van ESPN: “We maken fouten in de restverdediging. Het heeft alles te maken met de centrale verdedigers en de verdedigende middenvelder die niet goed in de organisatie staan. Als ze gewoon doen wat ze moeten doen, dan komt de tegenstander niet in de tegenaanval.”

Verder zien we wat interessants in de afbeelding met alle passes uit het centrale vak voor de zestienmeter. Daaruit blijkt dat wanneer Ajax de bal centraal voor de goal van de tegenstander in bezit heeft, de bal veel vaker naar links wordt gespeeld dan naar rechts. Op rechts wordt vooral ‘aan de binnenkant’ diepgegaan door Mazraoui, terwijl Antony aan de buitenkant blijft. Dit komt ook goed terug in de passmap. Dusan Tadic kwam gemiddeld een stuk dichterbij de goal van Feyenoord aan de bal dan Antony.

Expected Goals
Ajax werd in de eerste helft tactisch overklast door Feyenoord, dat dicht bij elkaar speelde en hoog druk zetten afwisselde met compact verdedigen op eigen helft. We zien aan de Expected Goals dat de bezoekers voor rust beter waren, waarbij moet worden aangetekend dat Cyriel Dessers in de 34e minuut zelf schoot in plaats van de bal breed te leggen op een volledig vrijstaande Jens Toornstra.

De enige échte kans voor Ajax in de eerste helft kwam voort uit de blunder van Feyenoordkeeper Ofir Marciano, die besloot om een afstandsschot van Ryan Gravenberch voor de voeten van Sébastien Haller te deponeren. Een simpel intikkertje voor de spits, maar eigenlijk geen echte bij elkaar gespeelde kans.

Als we de tweede helft onder de loep nemen, zien we precies het tegenovergestelde: Feyenoord dat nauwelijks van de eigen helft afkomt en geen kansen meer creëert, terwijl Ajax structureel aanvalt en tot kansen komt. Wel werd de thuisploeg bij de gelijkmaker wederom geholpen door de keeper van de tegenstander. Normaal gesproken gaat een vrije trap vanaf die positie er natuurlijk niet in.

De Expected Goals-totalen komen neer op 2.58 tegen 1.83. Op basis van alle gecreëerde kansen mag je dus ongeveer een uitslag van 3-2 verwachten, waarbij moet worden gezegd dat er de afgelopen tijd tegenstanders van Ajax zijn geweest die minder kansen nodig hadden om tot twee goals te komen. 

Nog een bijzonder feitje: Ajax kreeg voor het eerst in de Johan Cruijff Arena (sinds medio 1996 dus) voor rust twee goals tegen van Feyenoord, waarmee meteen wordt geïllustreerd hoe goed Feyenoord in de eerste helft voor de dag kwam. 

Ajax won dus moeizaam, maar kon wel drie punten bijschrijven en staat daardoor nog altijd twee punten voor op PSV in de titelrace, die spannender is dan menigeen in januari had gedacht. Met nog zeven wedstrijden te gaan, lijkt PSV frisser en beter in vorm, terwijl Ajax het zwaardere resterende programma lijkt te hebben. 

Tegelijkertijd is het zo dat Ajax – voor het eerst in jaren – al is uitgeschakeld in Europees verband, terwijl PSV nog actief is in de Conference League, wat sowieso twee en misschien zelfs vier extra wedstrijden oplevert tijdens dit seizoen.

Ook ontmoeten beide ploegen elkaar op 17 april in De Kuip voor de KNVB-bekerfinale. Het zijn ouderwets spannende tijden waarin Ajax zich geen misstap kan veroorloven. Wordt vervolgd, na de interlandbreak…