• Luister naar onze podcast over de idiote week van Ajax

Als de crisis op bestuurlijk niveau ook maar enige invloed heeft op de spelersgroep van Ajax, dan was dat niet te merken tijdens het KNVB-bekerduel met Vitesse. Met slechts één wijziging ten opzichte van de basiself tegen Heracles – Devyne Rensch verving de afwezige Noussair Mazraoui – werd de Arnhemse ploeg voor de tweede keer dit seizoen met 5-0 naar huis gestuurd.

Vooral het tempo en de dynamiek aan de bal vielen op, gecombineerd met gretigheid en druk zetten op het moment dat de bal werd verloren. We blikken terug op Ajax - Vitesse aan de hand van de passmaps en Expected Goals, verkregen via 11tegen11.

Passmaps
Vitesse-trainer Thomas Letsch besloot om tegen Ajax wat meer in te zakken dan normaal. Vanuit een 5-3-2-formatie werd Ajax op eigen helft opgevangen, om vervolgens in de omschakeling de twee spitsen aan het werk te zetten, tegen de verdedigende driehoek van Ajax, bestaande uit Lisandro Martínez, Jurriën Timber en Edson Álvarez.

Op zich geen slecht idee, ware het niet dat je met dit tactische plan altijd één grote valkuil hebt. Namelijk dat je zo ver inzakt, dat je niet meer van je eigen helft afkomt. Dit gebeurde deze wedstrijd eigenlijk constant. Als Vitesse de bal al wist te veroveren, dan was het zo dicht bij de eigen goal, dat de ploeg erg lastig een counter kon lanceren. Daardoor had Ajax de bal snel terug en kon het op de helft van Vitesse blijven spelen.

Dit komt ook duidelijk terug in de passmap van Ajax. We zien de centrale verdedigers vrijwel op de middenlijn aan de bal komen, waarbij Martínez van alle Ajacieden de meeste balcontacten had en Timber de meeste passes verstuurde.

Dat Ajax dominanter was dan normaal, blijkt ook uit de statistieken als het aankomt op passes. In totaal verstuurde Ajax tegen Vitesse maar liefst 732 passes. Gemiddeld zijn dat er dit seizoen 620. Nog een leuk feitje: 184 van de 213 passes in voorwaartse richting kwamen aan. Dit komt neer op 86 procent, waar dit normaal gesproken ligt rond de 81 procent.

Daar waar Antony individueel gezien wederom een geweldige wedstrijd speelde, viel op teamniveau vooral de dynamiek aan de linkerkant op. Met Daley Blind, Steven Berghuis en aanvoerder Dusan Tadic staan daar drie linkspoten die elkaar geweldig aanvoelen, waarbij steeds op de juiste momenten ruimte wordt gemaakt voor elkaar en verschillende spelers om de beurt diepte maken. De pass bij deze drie spelers is daarnaast vrijwel altijd op maat. Alles bij elkaar is dat erg lastig te verdedigen.

De wisselwerking aan de linkerkant is dermate goed dat het de vraag is of Berghuis door Ten Hag nog wordt weggehaald als linkermiddenvelder. Eerder dit seizoen verdween Davy Klaassen al maandenlang uit de basis, nadat hij een blessure had opgelopen bij het Nederlands elftal. Kan de afwezigheid van Ryan Gravenberch hetzelfde gevolg hebben voor de jonge middenvelder? Zondag tegen FC Twente weten we wellicht meer.

Expected Goals
Genoeg hosanna in de alinea’s over de passmap. Een blik op de Expected Goals-totalen leert dat het weliswaar een goede wedstrijd was, maar dat 5-0 erg ruim was op basis van de mogelijkheden. Hoewel de uitvoering in veel aspecten van het spelletje erg goed was, bleef het onderdeel ‘kansen creëren’ toch een beetje achter.

Met de verdedigende tactiek hield Vitesse het de eerste twintig minuten nog redelijk goed dicht. Dit is ook duidelijk af te lezen aan de grafiek hieronder. Niet voor niets scoorde Antony de openingsgoal uit het eerste schot van de wedstrijd. Dit was ook nog een counter, één van de weinige keren dat Vitesse met aanvallen bezig was en dus kwetsbaar was in een snelle omschakeling.

Als we de vijf goals erbij pakken, wordt ook duidelijk waarom er meer dan twee keer zoveel doelpunten werden gemaakt dan je op basis van de Expected Goals zou mogen verwachten. Ga maar na: Antony scoorde twee keer van buiten de zestien, een directe vrije trap van Tadic viel binnen en Sébastien Haller was trefzeker uit twee aardige mogelijkheden, maar zeker geen enorm grote kansen.

Wederom moeten we vooral naar de andere kant van het veld wijzen om te benadrukken hoe geweldig deze bekeroverwinning was. Ajax stond de hele wedstrijd op de middenlijn of daaroverheen, maar gaf 0.07 Expected Goals weg. Vitesse kwam nog het dichtst bij een doelpunt toen er na de 2-0 vanaf de middenlijn op goal werd geschoten. Chapeau!

Ajax gaat naar de halve finale van de beker en gaat dan op bezoek bij Go Ahead Eagles of AZ. PSV wordt sowieso ontlopen, omdat al eerder is vastgesteld dat zowel Ajax als PSV een uitwedstrijd speelt in de halve finale. Hoewel dit op papier misschien geen hele lastige loting is, is het wel goed om te benoemen dat Ajax zowel tegen Go Ahead als AZ niet wist te winnen in de competitie dit seizoen.

Ajax sloop ook geruisloos door de grens van honderd doelpunten heen, al is het nog slechts februari. De teller staat nu op 102 goals, waarbij de doelsaldi in de verschillende competities ongelofelijk zijn. 18-0 in de beker, 64-5 in de competitie en 20-5 in de Champions League.

De ploeg van Ten Hag is ook nog in de running voor een ander record: Ajax won namelijk nog nooit de dubbel in opeenvolgende seizoenen. Genoeg om voor te spelen dus tegen Go Ahead of AZ in de halve finale. Maar eerst wacht zondagmiddag FC Twente, gewoon in de eredivisie.