Ajax speelt dit seizoen op het middenveld net iets anders dan in eerdere seizoenen onder Erik ten Hag. De ploeg ging van een 4-2-3-1-formatie naar 4-3-3-formatie. We schreven in de analyse over Ryan Gravenberch al eerder over deze verandering, die inhoudt dat middenvelder dichter bij de goal speelt en zich minder met de opbouw bemoeit. Als ‘nummer tien’ wordt dan vaak gekozen voor Berghuis, die zich in die rol veelal aan de rechterkant van het veld begeeft.

Nu Gravenberch door ziekte niet beschikbaar was tegen Heracles, zagen we voor het eerst Berghuis in de rol op links en Klaassen meer als echte ‘tien’ aan de rechterkant van het middenveld. Dit werkte uitstekend. Berghuis was nog actiever en bedrijviger op de linkerflank, terwijl Klaassen in zijn kracht kon spelen: diepte maken en vaak in scoringspositie komen.

Alles bij elkaar werpt dit de vraag op wat het beste middenveld voor Ajax is. We bespreken dit en meer aan de hand van de passmaps en Expected Goals, verkregen via @11tegen11!

Passmaps
De passmaps bevestigen het beeld van een bedrijvige Berghuis en een minder betrokken Klaassen. Het spel verliep tegen Heracles iets meer over de linkerkant, omdat Berghuis vaker aan de bal was. Hierdoor zien we iets minder activiteit aan de rechterkant van het veld, waar het tweemansleger, bestaande uit Noussair Mazraoui en Antony, nog steeds vaak in balbezit kwam, maar iets minder dan normaal. Ook zien we Klaassen wat centraler aan de bal komen dan we gewend zijn van de rechtermiddenvelder in dit systeem.

Dat Berghuis ook in de opbouw een sterke wedstrijd speelde, blijkt uit het feit dat hij volgens het model van 11tegen11 de meeste passing voorwaarts verzorgde. Hij krijgt daarom aan de linkerkant van de passmap de award ‘most progressive passing’ toebedeeld.

Opvallend feitje van voetbalcijferaar Bart Frouws en iets dat ook duidelijk terugkomt in de passmap: Berghuis speelde iedere veldspeler minstens twee keer aan, behalve Klaassen. Er gingen zelfs nul (!) passes van de nummer 23 naar de nummer 6.

Slecht? Niet per se. Net zoals dat je van Álvarez niet te veel moet verwachten in de opbouw, moet je van Klaassen niet te veel verwachten als het op kansen creëren aankomt. Daar zijn genoeg andere spelers voor.

Steven Berghuis heeft in zijn 63 minuten tegen Heracles alle veldspelers van Ajax minimaal twee keer aangespeeld, behalve Davy Klaassen (0 keer).

— Bart Frouws (@bartf) February 6, 2022

Wat je van ‘Mister 1-0’ wel mag verwachten: goals. Niet voor niets scoorde Klaassen zondag wederom de 1-0, al was het uit een spelhervatting. In totaal staat hij dit seizoen op vijf doelpunten uit ongeveer 1300 speelminuten. Dat komt neer op één goal per drie hele wedstrijden, wat prima is voor een aanvallende middenvelder. Dit staat ook ongeveer in verhouding tot zijn 76 goals in 252 Ajaxwedstrijden in totaal.

Expected Goals
Over het Expected Goals-front valt niet veel bijzonders te vermelden voor degenen die de wedstrijd hebben gezien. Ajax speelde één van de beste wedstrijden van het seizoen en had weinig van Heracles te vrezen. Alleen een afstandsschot van oud-Ajacied Kaj Sierhuis kwam enigszins in de buurt van de goal van Remko Pasveer. We zagen wat we al het hele jaar zien: de zeer offensieve formatie van Ajax, met twee tienen, leidt niet tot veel kansen tegen.

In totaal scoorde Ajax zelfs ietsje minder dan je op basis van de kansen mag verwachten. Drie goals uit 3.92 Expected Goals, waarbij moet worden aangetekend dat een aanzienlijk deel hiervan (1.76) voortkwam uit spelhervattingen. Een logisch gevolg van een penalty én dat Ajax een stuk beter is geworden in het nemen van dode spelmomenten.

Dat Ajax vaker via links goed doorkwam, zien we mooi terug in de halfspace map. Meerdere passes en voorzetten vanaf de achterlijn gingen richting de vijfmeter. Ook de zogenaamde ‘teruggetrokken voorzet’ – waarbij een bal vanaf de achterlijn hard wordt teruggegeven richting de zestienmeterlijn – kwam vaak voor tegen Heracles.

De halfspace map laat ook een mooi contrast zien. Waar Ajax op rechts een moderne pingeldoos heeft, die vooral naar binnen komt, zien we op links nog dat er ouderwets vaak de achterlijn wordt gehaald. Niet gek met drie linkspoten aan de linkerkant, in de vorm van Dusan Tadic, Berghuis en Daley Blind.

PSV verspeelde punten tegen AZ, wat betekent dat Ajax vijf punten los staat ten opzichte van de nummer twee van de ranglijst. Het won de laatste zeven officiële wedstrijden op rij en heeft nog steeds maar vijf doelpunten tegen na 21 wedstrijden in de eredivisie. Binnen de lijnen verloopt alles op rolletjes, al blijft het de vraag hoe Ajax op 23 februari tegen Benfica voor de dag komt.