Voorafgaand aan de wedstrijd maakte trainer Erik ten Hag één opvallende keuze: Ryan Gravenberch startte weer op het middenveld, waardoor Davy Klaassen op de bank moest plaatsnemen. Steven Berghuis verhuisde naar de andere kant van het middenveld. Overigens was dat een beslissing die de trainer al een paar dagen voor de wedstrijd genomen had, zo stelde hij voor de camera van RTL7.

Waarom Gravenberch? Hij kon volgens de trainer een belangrijke rol vervullen als Benfica druk zou zetten en de tegenstander ‘in de breedte oprekken’. Wat daarmee werd bedoeld, is dat Gravenberch zich aan de linkerzijlijn kon melden, waardoor Benfica met een verdediger naar die kant moest bewegen en er meer ruimte zou ontstaan in het midden.

De jonge middenvelder speelde uiteindelijk een redelijke pot, maar Benfica - Ajax was niet een wedstrijd die werd beslist door individuele spelers. Uiteindelijk bleken de problemen van Ajax meer op teamniveau te liggen, dan bij één individu. We blikken terug op deze Champions League-kraker aan de hand van de passmaps en Expected Goals, verkregen via 11tegen11.

Passmaps
Benfica hield het midden van het veld goed gesloten. We zien daardoor de gevreesde ‘U’ terugkomen in de passmap. Niet per se slecht, maar wel een indicatie dat Ajax de bal vooral op de vleugels had en niet in het midden. Opvallend om te zien: Daley Blind speelde voor zijn doen heel erg weinig ballen vooruit. Normaal gesproken zien we veel dikkere lijnen om de linkspoot heen.

Daardoor zien we vooral een keten aan de rechterkant ontstaan. Het merendeel van de aanvallen van Ajax ging ook over die kant. Goed om te weten: de positie van Berghuis is iets vertekend, omdat hij tijdens de wedstrijd twee verschillende posities bekleedde op het middenveld. We zien wel dat de gewenste combinaties op rechts uitbleven. Mazraoui passte de bal bijvoorbeeld geen vijf keer naar Berghuis en andersom was dat ook niet het geval.

Dat Ajax moeite had om de voorwaartsen te bereiken, wordt geïllustreerd door het feit dat Mazraoui aan de rechterkant de award ‘most progressing passing received’ in de wacht sleepte. Goed van Mazraoui, die in balbezit weer prima speelde, maar het spreekt wel boekdelen dat de rechtsback de meeste passing vooruit in ontvangst nam en niet één van de aanvallers of Berghuis.

Expected Goals
Als we naar de Expected Goals kijken, zien we duidelijk een wedstrijd met twee gezichten. Bij rust was het qua gecreëerde kansen nog een ‘niets-aan-de-hand-wedstrijd’ voor Ajax. De exacte verhouding qua Expected Goals lag volgens het model op 1.49 voor en 0.37 tegen, waarbij de ene goal van Benfica ook nog redelijk gelukkig tot stand kwam door een glijpartij van Noussair Mazraoui en een ongelukkige eigen goal van Sébastien ‘maatje 47’ Haller.

Niks aan de hand in de eerste helft dus, maar na rust was het een half uur lang open huis. In die fase loste Benfica in totaal tien schoten, waarvan er eentje doeltreffend was. Benfica ging wat sneller de lange bal spelen en op een paar cruciale momenten stond Ajax te ver naar voren, waardoor de Portugezen konden counteren.

Ten Hag heeft het vaak over ‘aanvallen met de achterdeur dicht’. Tegen Benfica was Ajax te vaak aan het aanvallen met de achterdeur open. Met name Blind, Tadic en Gravenberch stonden te ver weg van de eigen goal, waardoor een counter niet voorkomen kon worden. 

Alles bij elkaar kwamen de Expected Goals-totalen neer op 2.05 voor en 1.48 tegen. En dan is een uitslag als 2-2 dus helemaal niet gek. Waarbij je ook nog de kanttekening kan plaatsen dat de goals van Benfica tot stand kwamen door een eigen goal en een keepersblunder van Remko Pasveer (want dat was het).

Opvallend: de wissel van Blind na 73 minuten. Hij wordt nooit gewisseld door Ten Hag in grote wedstrijden, maar nu wel. Dit komt vermoedelijk door de kansenregen voor Benfica en het feit dat de verdedigende organisatie niet altijd goed stond. Met het oog daarop koos de trainer voor verdedigende zekerheid in de persoon van Nico Tagliafico.

Wel zuur was dat de wissel werd uitgevoerd op het moment dat Benfica net de 2-2 had gemaakt en Ajax dus eigenlijk juist de aanvallende kwaliteiten van Blind had kunnen gebruiken. Mede omdat Benfica na de gelijkmaker weer een stuk minder initiatief nam en zonder bal soms in een formatie met vijf verdedigers kwam te spelen.

Als laatste nog de spelhervattingen. Ten Hag zei hierover eerder: “Het is een van de targets voor dit seizoen, dat onderdeel moet beter. In topwedstrijden scoren uit spelhervattingen.” Op dat vlak scoorde Ajax een dikke onvoldoende tegen Benfica. Het kwam slechts tot 0.02 Expected Goals uit dode spelmomenten. Ook dat moet beter in de return.

Als we uitzoomen en de hele wedstrijd in ogenschouw nemen, heeft Ajax simpelweg te weinig het hoge niveau gehaald dat nodig is om in de Champions League wedstrijden te winnen. Met name het onderdeel ‘omschakelen na balverlies’ moet in de thuiswedstrijd een stuk beter.

Het afschaffen van de uitdoelpuntenregel betekent dat er in Amsterdam op 15 maart een rechtstreeks duel over negentig (of honderdtwintig) minuten op de rol staat, met als inzet een plek in de kwartfinale. Waarbij moet worden aangetekend dat Ajax in een volle Johan Cruijff Arena vaak net iets meer kan.

Als Ajax het niveau van Borussia Dortmund-thuis weet te halen, is een tegenstander als Benfica normaal gesproken een maatje te klein en gaat Ajax ‘gewoon’ door naar de volgende ronde.

Check onze podcast over awayday naar Lissabon en Go Ahead-uit!