Het kan dooien, het kan vriezen. Nadat we vorige week schreven dat Ajax - FC Twente aanvallend gezien de beste wedstrijd van het seizoen was, speelde Ajax in Tilburg misschien wel de slechtste helft van het seizoen. Willem II creëerde in de eerste helft zelfs meer doelgevaar dan de ploeg van Erik ten Hag.

In de tweede helft kwam het toch nog goed, maar echt van harte ging het niet. Al was Ajax uiteindelijk wel de dikverdiende winnaar. We blikken terug aan de hand van de passmaps en Expected Goals, verkregen via 11tegen11.

Passmaps
Een voetballer heeft in balbezit drie opties: schieten, dribbelen of passen. Meer smaken zijn er niet.

Een schot is vaak geen goede keuze. Inkoppertje: op een veld waar plassen op liggen – zoals in Tilburg – komt een dribbel niet lekker uit de verf. Dat zien we ook terug aan de dribbelstatistieken van Antony en Dusan Tadic. Bij elkaar zetten de buitenspelers van Ajax dit seizoen in de eredivisie gemiddeld 5.5 dribbels in per wedstrijd (Antony 3.3 en Tadic 2.2). Tegen Willem II bleef de teller steken op twee dribbels: allebei van Antony, overigens wel allebei succesvol.

Hierdoor zagen we wat meer passes dan normaal (680 tegen Willem II tegenover 608 gemiddeld in de eredivisie), al had de passnauwkeurigheid ietwat te lijden onder de weersomstandigheden. Die ging omlaag, van 85 procent gemiddeld in de eredivisie naar 83 procent tegen Willem II.

We zien om die reden aan de passmap dat er wat minder over rechts (de ‘dribbelkant’) werd gespeeld dan normaal en wat meer over links (de kant met vooral passende spelers). Daley Blind had een paar slordige passes die er in negatieve zin uitsprongen, maar hij speelde verder weer een goede wedstrijd qua passing.

Expected Goals
Als we inzoomen op de eerste helft, wordt duidelijk dat Ajax niet thuisgaf. Uit de grafiek hieronder blijkt dat Willem II bij rust zelfs meer doelgevaar had gecreëerd, zonder te scoren. Toch hield Ajax weer de nul, net als in de hele wedstrijd.

De cijfers vanaf de winterstop qua Expected Goals tegen geven een rooskleurig beeld weer, maar niet zo rooskleurig als het daadwerkelijk aantal tegengoals. Sinds de winterstop kreeg Ajax in de eredivisie één goal tegen (van Mario Götze, uit bij PSV) uit 3.26 Expected Goals. Dat is dus veel minder dan verwacht.

Als we het seizoenstotaal erbij pakken zien we ditzelfde beeld: Ajax kreeg in de eredivisie nu vijf goals tegen uit 12.93 Expected Goals. Op de lange termijn trekt dit verschil altijd bij. Het is dus wachten op een wedstrijd waarin de tegenstander uit een halve kans twee goals maakt. Hopelijk niet tegen Benfica.

Als we in het veldje hieronder kijken naar het totaal aantal Expected Goals, wordt wel meteen duidelijk dat Ajax de verdiende winnaar was. Al werd een groot deel van de Expected Goals gecreëerd uit twee grote kansen: die van Jurriën Timber en Davy Klaassen. Dat zijn de twee grote bollen in de vijfmeter. Als we alle kansen van Willem II - Ajax simuleren, wint Ajax in 80 procent van de gevallen.

Verbluffend statistiekje: Ajax kwam in totaal tot 31 schoten. Dat is tien meer (!) dan tijdens de 9-0 tegen Cambuur, toen Ajax ‘slechts’ 21 keer schoot. Dan wordt ook meteen duidelijk dat tegen Willem II vaker had kunnen worden  gekozen voor een iets langere aanval in plaats van voor een schot. Veertien van de 31 schoten kwamen van buiten het strafschopgebied en dat is veel meer dan normaal.

Een matige generale voor de wedstrijd tegen Benfica dus, waarbij nogmaals moet worden aangetekend dat de weersomstandigheden een grote belemmering vormden. Eén voordeel voor de aanstaande wedstrijd: in Lissabon is het momenteel rond de vijftien graden, droog en redelijk windstil. De voorspelde windstoten voor aanstaande woensdag zullen rond de vijftien kilometer per uur liggen. Een verademing vergeleken met stormen Dudley, Eunice en Franklin die de afgelopen week over Nederland raasden.

Ook op sportief gebied komt de wedstrijd tegen Benfica op een goed moment. De huidige nummer drie van de Primeira Liga speelde al weken geen goede wedstrijd en staat maar liefst twaalf punten achter op koploper Porto en zes punten achter Sporting, waar Ajax twee keer makkelijk van won.

Benfica is qua tegenstander een goede match voor Ajax. Het verdedigt in een formatie met vier verdedigers, wat Ajax beter ligt dan een vijfmansdefensie. Het centrum is met Jan Vertonghen en Nicolás Otamendi ervaren en slim, maar langzaam. De backs zijn aanvallend beter dan verdedigend en Benfica geeft als team relatief veel ruimte weg om in te voetballen. Met name (trainersterm!) ‘tussen de linies’: tussen de vier verdedigers en het middenveld liggen veel mogelijkheden voor Ajax’ aanvallende spelers.

Groter gevaar zoals tegen elke tegenstander waar Ajax tegen speelt: de counter, maar dat is niets nieuws voor deze ploeg. Met Darwin Núñez heeft Benfica wel een groot talent in de spits, die ook in de counter behoorlijk gevaarlijk kan zijn. Maar Ajax (en vooral de verdedigende driehoek achterin) liet al eerder zien dat het een grote spits kan neutraliseren.

Woensdag om 21.00 uur trappen we af in het Estádio da Luz, waar Ajax gesteund wordt door ongeveer 3250 Ajacieden.