Door Erik Elias

Het Algemeen Dagblad kwam vorige week met een opvallende conclusie: Blind is de beste offensieve passer van Europa. Hoewel je vraagtekens kunt zetten bij die stelling – zou Blind immers ook zoveel passes vooruit versturen in een absolute topcompetitie? – is het gemis in de opbouw duidelijk groot.

Wellicht om te oefenen voor de dubbele confrontatie met AS Roma, probeerde Ten Hag het met Lisandro Martínez en Edson Álvarez centraal achterin, Rensch op het middenveld en Jurriën Timber op rechtsback. Het is je vast opgevallen: het liep niet bepaald gesmeerd. We blikken terug aan de hand van de passmaps, Expected Goals, halfspaces en Zone 14 plots, verkregen via @11tegen11!

Passmaps
Vaste lezers van deze stukken weten dat Ajax dit seizoen een voorkeur heeft voor opbouwen over de linkerkant. Blind en Ryan Gravenberch verzorgen daar de passing van achteruit, waarbij aanvoerder Dusan Tadic iets naar binnen komt om de bal te ontvangen.

Zonder Blind zien we een duidelijk andere passmap. Er wordt vaker achterin rondgespeeld, de Ajacieden komen mede daardoor verder van de goal van de tegenstander aan de bal en er is vooral een focus op rechts. We zien dat geen van de achterste vier centrale spelers er vaak in slaagde een bal naar voren te spelen, maar dat er vooral heel veel achterin werd gevoetbald. Illustratief hiervoor is ook de positie waarop Ajax’ nummer negen en tien – Sébastien Haller en Davy Klaassen – gemiddeld aan de bal kwamen: erg ver van de goal.

Noot: de bolletjes van Rensch en Álvarez – die staan voor de gemiddelde positie waar een speler op het veld aan de bal kwam – zijn vrij dicht naast elkaar geplaatst omdat ze op een gegeven moment van positie wisselden.

Regelmatig waren er situaties in de opbouw waarbij Ajax een duidelijk overtal niet over de grond uitspeelde, maar voor een lange bal richting aanspeelpunt Haller koos. Meestal doet Ajax dat veel beter, of is het Blind die met een individuele dribbel of pass de bal toch bij een middenvelder of aanvaller krijgt. Daarnaast mag er in deze fase zonder Blind misschien ook wat meer van Gravenberch worden verwacht.

Dat de passing van achteruit niet best was, zie je aan het kopje ‘most progressive passing received’ aan de linkerkant. Het model van 11tegen11 heeft dus becijferd dat de rechtsback van Ajax de meeste passes vooruit ontving. Negen van de tien keer is dat dit seizoen een aanvaller, vaak dus Tadic of Haller.

Expected Goals
Heerenveen - Ajax was voor de neutrale kijker geen bijzondere wedstrijd om te zien. We zien aan onderstaande grafiek dat Heerenveen al vroeg een prima countergoal maakte (matig verdedigd van Álvarez), er daarna nog één keer gevaarlijk uitkwam en verder nauwelijks gevaar kon stichten.

Opvallend aan deze grafiek is ook dat Ajax tussen het begin van de tweede helft en de friemelgoal van Haller niet één keer schoot. Het van richting veranderde afstandsschot van Martínez dat aan de basis lag van de 1-2 was dus de eerste doelpoging van Ajax, terwijl het toch echt een goal nodig had om de wedstrijd te winnen. Opvallend, gezien de aanvalsdrift van de Amsterdammers dit seizoen. Daar staat dan weer tegenover dat Heerenveen grote delen van de wedstrijd op een effectieve manier werd geneutraliseerd.

We zien verder een duidelijke verdeling tussen spelhervattingen en open spel, waarbij de penalty een waarde van 0.76 krijgt. Zo wordt ook mooi duidelijk dat er uit open spel niet bijster veel gebeurde, zeker vergeleken met de standaard die Ajax dit seizoen in de eredivisie heeft neergezet.

Zone 14 en halfspace
De laatste twee grafieken laten duidelijk zien hoe moeilijk Ajax het had om de bal in de laatste dertig meter van het veld te krijgen. We zien minder passes uit en naar Zone 14 dan gebruikelijk en de passes die werden verstuurd, zijn over het algemeen dichterbij de middenlijn dan bij de goal van Heerenveen.

De enige assist uit Zone 14 wordt in de dataset niet als pass aangemerkt, maar als schot. Al met al dus erg weinig activiteit van Ajax op dit deel van het veld, waar dan weer tegenover staat dat Heerenveen hier ook bijna niet opdook aan de overzijde. Het past in het wedstrijdbeeld van een terughangend Heerenveen en een Ajax dat moeite had om de voorwaartsen te bereiken. Hierdoor was de bal vooral heel erg veel op het middenveld en achterin.

Ook minder activiteit vanuit de halfspace, al valt dat relatief gezien mee vergeleken met Zone 14. De verdeling over links en rechts lijkt in eerste instantie gelijk, al kwam Ajax met name aan de linkerkant van het zestienmetergebied wel vaak goed door dankzij Tadic.

Let met name ook op het aantal ballen dat vanuit het midden naar de buitenkant werd gespeeld: erg weinig. We zien vooral uit de rechterhalfspace veel passes naar juist het midden van het veld. Vaak was dat aan het einde van een individuele actie van David Neres.

Een slechte generale repetitie voor het Europa League-duel met AS Roma dus. De Italianen moeten volgens Ten Hag waarschijnlijk worden bestreden met Álvarez en Martínez centraal achterin. Zonder Blind is het vanzelfsprekend puzzelen om dan de overige plekken goed in te vullen. Als Ajax aan de bal iets klaar wil spelen tegen het goed pressende AS Roma zal het – in welke opstelling dan ook – een stuk beter moeten dan in Heerenveen.