Door Erik Elias

Voor het eerst dit seizoen stonden Daley Blind en Ryan Gravenberch samen op het middenveld, terwijl trainer Erik ten Hag vasthield aan het ‘Latijnse’ duo centraal achterin. Het leverde een wedstrijd op met meer lange ballen dan normaal, iets meer ruimte op het middenveld en een kwetsbaarder Ajax in de omschakeling van aanvallen naar verdedigen.

Hoewel Young Boys iets beter in de wedstrijd zat dan in Amsterdam, bleek het kwaliteitsverschil tussen de twee ploegen uiteindelijk gewoon te groot. Ajax won over twee duels met een duidelijk verschil van vijf goals tegen nul. We blikken terug aan de hand van de passmaps, Expected Goals, halfspaces en Zone 14 plots, verkregen via @11tegen11!

Passmaps
Young Boys had weinig te verliezen en zette Ajax vanaf het allereerste moment onder druk. We zien om die reden een andere passmap dan we gewend zijn: minder passes tussen de verdedigers, minder passes van de verdedigers naar de middenvelders en een stuk vaker de lange bal op de spits.

Sinds de komst van targetman Sébastien Haller is er meer nadruk komen te liggen op het feit dat Ajax ook de lange bal kan spelen als het opbouwend niet lukt. Dit is echter niet nieuw; onder Ten Hag is Ajax realistisch als het man-voor-man wordt vastgezet tijdens het opbouwen. Op dat soort momenten wordt één van de aanvallers gezocht met een bal door de lucht. Zowel André Onana als Maarten Stekelenburg hebben de voetballende kwaliteiten en de rust om ook onder druk dit soort ballen neer te leggen waar ze willen.

Aanvoerder Dusan Tadic is mede dankzij zijn kracht prima geschikt als aanspeelpunt van achteruit. Zo extreem als in de passmap hieronder is het echter nog niet vaak voorgekomen. Let vooral ook even op de positie en het aantal passes van Edson Álvarez…

Nog iets opvallends is dat Tadic zowel de meeste ‘progressive passing’ ontving als dat hij de meeste passing vooruit verstuurde. Dit komt voort uit het feit dat hij na het ontvangen van de bal vaak een goede voortzetting in huis had naar de buitenspelers of nummer tien Davy Klaassen.

In de dynamische passmap hieronder zien we wel dat des te langer de wedstrijd duurde, des te meer de passing van Ajax op eigen helft toenam. Ook de rol van Kudus valt op, aangezien hij als invaller meteen het spel veel naar zich toe trok en relatief veel balcontacten had in korte tijd.

Expected Goals
Young Boys begon iets beter aan de wedstrijd dan Ajax en profiteerde een paar keer van de ruimtes die ontstonden door de positionering van Gravenberch en Blind. In de grafiek hieronder zien we om die reden dat de eerste speldenprikjes niet voor Ajax waren, maar voor de tegenstander.

Om die reden wordt het interessant om te zien hoe Ten Hag de posities van de twee centrale verdedigers en twee controlerende middenvelders in gaat vullen. Zeker nu iedereen die in aanmerking komt voor één van die vier plaatsen beschikbaar is, wordt dat een hele puzzel om te leggen.

We zien verder dat Ajax het na de 0-2 wel best vond en – mede door de vele wissels – het tempo van de wedstrijd verlaagde. De benutte penalty van Tadic betekende dat Young Boys zes keer moest scoren in veertig minuten om Ajax uit het toernooi te knikkeren. Zelfs de meest optimistische fan van de Zwitsers zal daar niet in geloofd hebben.

In totaal schoot Young Boys tien keer, tien keer zo vaak als tijdens de eerste wedstrijd… Maar wederom zonder tot echt grote kansen te komen. De grootste kans van de avond – die ook resulteerde in een goal – werd uiteindelijk afgekeurd door de VAR.

Om die reden telt deze kans ook niet als schot in de dataset. Uit de data blijkt dus dat Ajax wederom een uitstekende verdedigende prestatie op de mat legde, iets dat een trend begint te worden de laatste maanden, óók in Europees verband. Net als in de thuiswedstrijd creëerde Ajax zowel uit open spel als uit dode spelmomenten meer dan de tegenstander. Een duidelijk signaal dat er niks af te dingen valt op het feit dat Ajax door is naar de volgende ronde.

Zone 14 en halfspace
Ajax speelde in Amsterdam nog met een hyper-aanvallende formatie in balbezit. Met een beetje fantasie kon je dat een 3-1-6 noemen. In Bern was het met Blind en Gravenberch samen voor de verdediging meer een 3-2-5 opstelling, al werd onderling veel geroteerd op het middenveld.

Doordat beide spelers liever aan de linkerkant in balbezit komen, zou je verwachten dat Ajax vooral over links aanviel. Uit de data blijkt dat dit niet zo is: Ajax kwam vaker aan de rechterbinnenkant in balbezit dan aan de linkerbinnenkant. Wel valt het vele aantal passes dat de zestien in gaat op, een teken dat Young Boys de verdediging niet goed op orde had tegen de beweeglijke Ajax-aanvallers.

Dit patroon herhaalt zich bij het kijken naar onderstaande afbeelding. Ondanks dat Ajax en Young Boys ongeveer even vaak balbezit hebben in dit deel van het veld (15 om 14), slaagden de Ajacieden er drie keer zo vaak in een speler in de zestienmeter van de tegenstander te bereiken.

Hoewel de stijl van Young Boys in potentie geen fijne match was met de stijl van Ajax spreken de cijfers over twee wedstrijden duidelijke taal. In de volgende ronde wacht nu AS Roma, een ploeg uit een topcompetitie die een stuk verder is dan Young Boys.

Voor tactiekfans wordt het ook interessant om te zien wat Ten Hag doet tegen de 3-4-2-1 formatie van de Portugese coach Paolo Fonseca. Maar eerst ADO Den Haag, gewoon in de Eredivisie, zondagavond om 20:00 uur.