Je zou het door de goede resultaten bijna vergeten, maar Ajax speelt de laatste weken standaard zonder enkele sterkhouders in de basiself. Vooral in de Europa League is het puzzelen voor trainer Erik ten Hag, die dit keer uitkwam op een formatie met Daley Blind aan de zijkant en de Braziliaanse vleugelflitsers op de flanken.

Omdat Lille wat meer risico nam dan vorige week zagen we ook een hele andere wedstrijd. We blikken terug aan de hand van de passmaps, Expected Goals, halfspaces en Zone 14, verkregen via @11tegen11!

Passmaps
We zien aan de passmap dat Ajax het in grote delen van de wedstrijd erg lastig had om de bal op de helft van Lille te krijgen. Zoals bijna altijd bouwde Ajax op met drie verdedigers en één middenvelder er kort voor. Tegen Lille waren dit Jurriën Timber, Lisandro Martínez, Edson Álvarez. En Ryan Gravenberch er dus kort voor.

De keuze om Blind verder aan de zijkant weg te zetten in combinatie met hogere druk van Lille zorgde voor een moeizamere opbouw. Álvarez was Álvarez – nuttig zonder bal en erg sober in balbezit – terwijl Gravenberch het vooral op Europees niveau nog moeilijk kan hebben om de bal vooruit te krijgen met een pass.

Blind deed als enige van de achterste zes constant wat hij nu eenmaal niet kan laten als hij op een voetbalveld staat: de bal vooruit spelen. We zien dat vooral Tadic en Neres werden gezocht aan de linkerkant. Het valt daarom ook op dat Davy Klaassen en Antony eigenlijk nauwelijks in het spel voorkwamen.

Dit wil niet zeggen dat een speler als Klaassen per definitie een slechte wedstrijd speelt. Juist in deze rol – weinig meedoen in de opbouw, veel voor de goal komen, belangrijk in de opbouw – kan Klaassen uitblinken. In een vergelijkbare rol verdiende hij onder Peter Bosz al een transfer naar Everton door twintig goals in één seizoen te scoren.

Antony werd relatief vroeg gewisseld en Neres haalde (ondanks de belangrijke goal) niet het niveau wat we eerder gezien hebben. Als we naar de passmap kijken, zien we dat Neres de bal vooral krijgt van de linksback. Hierdoor staat hij vaak met zijn rug naar het doel van de tegenstander. Antony krijgt de bal überhaupt niet zo vaak. Dit maakt het voor de Braziliaanse vleugelflitsers ook lastig om uit te blinken.

Aan de dynamische passmap zien we verder dat naarmate de wedstrijd vorderde, Ajax steeds verder achteruit ging lopen en minder balbezit had. Niet gek gezien het scoreverloop, maar wel duidelijk weergegeven in de gemiddelde positie waarop spelers in balbezit kwamen.

Ook wordt duidelijk dat Brian Brobbey – in theorie een balvaste spits – niet veel werd gezocht tijdens zijn invalbeurt, vergeleken met de andere aanvallers. Ook blijkt uit de statistieken telkens hoe belangrijk Tadic is voor de achterhoede om de bal aan kwijt te kunnen, of hij nou op links staat of in de spits.

Expected Goals
Waar Lille - Ajax een wedstrijd zonder veel grote kansen was, ging het donderdag meer heen en weer. We zien dat Lille de eerste helft plaagstootjes uitdeelde, waarbij vooral de door Martínez van de lijn gehaalde bal in het oog springt. Deze kans wordt door het model van 11tegen11 niet als een bijzonder grote mogelijkheid gezien, wellicht door de afstand en het aantal verdedigers tussen de schutter en het goal.

Hoewel Lille vaak in en rond de zestien van Ajax te vinden was, laten de cijfers zien dat de Fransen, zonder de penalty mee te rekenen, nauwelijks tot echte kansen kwam. Dat is ook goed terug te zien aan het hoge aantal schoten dat Lille van buiten het zestienmetergebied iondernam: maar liefst 11 van de 18.

We zien dat Ajax juist vaak van dichtbij het goal van Lille-goalie Mike Maignan onder vuur nam. Wederom wordt bewezen dat kwaliteit boven kwantiteit gaat, aangezien Ajax maar tot 10 schoten kwam, maar wel tot veel meer Expected Goals komt. Ajax nam maar één van de 10 schoten van buiten de zestien.

Zone 14 en halfspaces
In de heenwedstrijd was het Zone 14-plot een bewijs van de absolute dominantie van Ajax. In deze wedstrijd zien we dat Lille juist makkelijk op de helft van Ajax kon komen. Het gaf zelfs meer passes dan Ajax vanuit deze zone op het veld: 26 om 17.

Opvallend, omdat je dat niet per se associeert met Ajax, is het hoge aantal ballen dat naar de zijkanten werd afgedwongen. Dat betekent dat het midden goed dicht zat, en er geen gaatjes werden weggegeven tussen de verdedigers en middenvelders onderling.

Een compliment voor het verdedigende middenveldsblok en de verdediging, waar zonder dat je het doorhebt toch twee jonge spelers staan zonder ervaring op Europees niveau.

In de halfspaces zien we wat we op basis van de passmap al konden verwachten: Ajax had moeite om de aanvallers te vinden. Lille kwam bijna twee keer zo vaak in de halfspaces. Waar we normaal gesproken als Ajax goed speelt een voorkeur voor aanvallen over één kant zien, is hier sprake van een gelijke verdeling.

Bij het beoordelen van de prestaties van buitenspelers moet dus de bediening door hun medespelers worden meegenomen. Als er in de linies achter de aanvallers iets mis gaat, is het de aanvallers niet aan te rekenen dat ze weinig ballen krijgen. Een probleem dat je ook niet oplost door met een andere buitenspeler te gaan spelen.

Alles bij elkaar vormen de vier wedstrijden tegen Lille een mooie cursus van hoe dicht een goed of slecht resultaat in het voetbal bij elkaar kunnen liggen. Ajax won vier keer tegen Lille in veertien maanden, terwijl het maar één keer echt de betere ploeg was (vorige week) en het juist toen een Houdini-act nodig had om te winnen.

Nu volgt een dubbele confrontatie met Young Boys. Behalve een weerzien met Miralem Sulejmani is dat een ploeg die Ajax qua stijl absoluut niet ligt. De Zwitsers spelen op een manier die vergelijkbaar is met de ploegen van PSV-trainer Roger Schmidt: direct spel naar voren en meteen drukzetten na balverlies.

Hoewel Ajax gelet op de begrotingen van beide clubs wel de absolute favoriet is, geldt Young Boys dus absoluut als een niet te onderschatten ploeg. De eerste wedstrijd is op 11 maart, in de Johan Cruijff Arena.