Vorig seizoen speelden Lille en Ajax ook al twee wedstrijden tegen elkaar, toen in de groepsfase van de Champions League. Het resultaat voor Ajax toen was erg positief: zes punten, vijf goals voor en nul tegen. Makkie dus? Niet echt. Ook toen viel op dat Ajax erg efficiënt met de kansen omging en Lille juist niet.

Een voorbode voor deze wedstrijd, want ook nu won Ajax weer, maar ging het niet makkelijk. We blikken terug aan de hand van de passmaps, Expected Goals, halfspaces en Zone 14, verkregen via @11tegen11!

Passmaps
“Als wij de bal hebben, kunnen hun niet scoren,” zei Johan Cruijff. Op basis van die uitspraak kun je zeggen dat Ajax tegen Lille vooral verdedigde door rond de 65 procent balbezit te hebben. Vaak werd er goed en snel druk gezet na balverlies, waardoor Ajax de bal ook weer snel terug had. Maar liefst 13 keer veroverde Ajax de bal in de laatste 35 meter van het veld.

Hierdoor zien we in de passmap opvallend dikke bollen en lijnen. Tegen de 4-4-2 van Lille koos Erik ten Hag ervoor met drie verdedigers op te bouwen – en één middenvelder kort daarvoor – en alle andere spelers relatief aanvallend neer te zetten. Dit resulteerde in heel veel passes tussen de achterste zes spelers en relatief weinig balbezit voor de vier spelers daarvoor.

We zien aan de passmap dat van de vier voorwaartsen eigenlijk alleen aanvoerder Dusan Tadic veel in balbezit werd gebracht. Niet voor niets krijgt hij aan de linkerkant de award 'most progressive passing received'.

Bij tijd en wijle deed Tadic weer denken aan de geweldige valse negen uit het seizoen 2018/19. Tegen het statische centrum van Lille paste het wellicht ook beter om met een zwervende spits te spelen dan een traditionele nummer negen als Sébastien Haller of Brian Brobbey.

Wat we ook duidelijk terugzien: het spel ging vooral over de linkerkant, via Daley Blind en Lisandro Martinez. We zien daarom ook in deze wedstrijd een focus op links in de opbouw. Dit gaat een beetje ten koste van Antony, die minder ballen krijgt dan in het begin van het seizoen en ook Noussair Mazraoui achter zich een beetje lijkt te missen.

De rol van David Neres was ongelukkig te noemen. Ongetwijfeld geïnstrueerd door Ten Hag zocht de buitenspeler veelvuldig de binnenkant van het veld op, waardoor hij in dezelfde ruimtes als de inzakkende Tadic kwam te spelen. Mede hierdoor kon de Braziliaan zijn stempel niet drukken.

Dan nog even de dynamische passmap. Meestal zien we daar wel wat veranderingen naarmate een wedstrijd langer duurt. Lille - Ajax was echter een wedstrijd die negentig minuten lang min of meer volgens hetzelfde patroon verliep. Om die reden zien we in de passmap niet zoveel veranderen, behalve dat Tadic steeds vaker op links zijn heil zocht. De ietwat ongelukkige invalbeurt van Oussama Idrissi is goed in beeld, evenals het feit dat Devyne Rensch meer aan de binnenkant speelde dan linksback Nico Tagliafico.

Expected Goals
Tot zover het positieve gedeelte. Want waar we kunnen stellen dat Ajax in de eerste 70 meter van het veld een prima wedstrijd op de mat legde, was het in en rond het zestienmetergebied beduidend minder.

Antony kreeg in de eerste helft wat halve kansjes, na rust had Blind twee mogelijkheden vanaf rand zestien. Verder hadden er ook nog wat aanvallen beter uit gespeeld kunnen worden. Opvallend dus dat Ajax zijn twee grootste kansen creëerde in de laatste tien minuten: de benutte penalty van Tadic en de goal van Brobbey.

Het model schat verder dat de kans die leidde tot de goal van Lille er ongeveer één op de zeven keer in gaat. Eén van de weinige momenten van de avond waarop je je afvroeg hoe het was gegaan met André Onana in de goal... Opvallend feitje: het was de eerste en enige keer in de wedstrijd dat Lille een bal tussen de palen schoot.

De kille cijfers laten zien dat er tot de penalty maar zeven schoten werden gecreëerd, waarvan drie buiten de zestien. Ajax creëerde uit open spel volgens het model van 11tegen11 slechts 0.47 Expected Goals.

Daartegenover staat weer een uitstekende verdedigende prestatie: Lille werd vrijwel geheel in toom gehouden en loste slechts drie schoten, waarvan twee uit open spel. Het is niet met zekerheid te zeggen, maar zonder het cadeautje van Tagliafico had Ajax waarschijnlijk de nul gehouden in een lastige Europese uitwedstrijd.

Zone 14 en halfspaces
Aan de Zone 14-grafiek is duidelijk te zien hoe succesvol Lille op eigen helft werd opgesloten. Slechts zelden lukte het de ploeg van Christophe Galtier om de gevaarlijkste zone in het veld te bereiken.

Tegelijkertijd wordt meteen duidelijk dat Ajax tegen een goed verdedigende ploeg speelde. Dit omdat er 'slechts' 19 passes uit deze zone op het veld werden gegeven. Ter vergelijking: uit tegen Liverpool waren dit er 17, thuis tegen de kampioen van Engeland 18.

Vaker zocht Ajax de ruimte tussen het centrum en de flank: de halfspaces. De aanvallende veldbezetting kon met een beetje fantasie 3-1-6 genoemd worden, waarbij rechtsback Rensch zich in balbezit – geloof het of niet – als nummer tien aan de rechterbinnenkant opstelde.

In theorie om ruimte voor Antony te maken aan de buitenkant. In de praktijk zagen we de bal veel in de rechterhalfspace gespeeld worden, om van daaruit de buitenkant te zoeken. Dit is duidelijk te zien aan alle pijlen die richting de rechterzijkant wijzen.

Dit is precies wat je niet wilt. Zeker tegen een goed georganiseerde ploeg als Lille komt de buitenspeler dan altijd in een één-tegen-twee situatie te staan en van daaruit is het lastig om gevaar te creëren. Zo fungeerde Antony tegen Lille vooral als afmaker (hij schoot van alle Ajacieden het vaakst) en niet als aangever. In combinatie met de matige samenwerking tussen Tadic en Neres op links wat tactisch huiswerk voor Ten Hag met betrekking tot de return over een week.

Rond de vervelend verloren CL-ontmoeting met Atalanta ontstond onder Ajacieden het sentiment dat Ajax het altijd laat liggen in 50/50-wedstrijden. Op basis van de laatste drie wedstrijden tegen Lille (drie keer winst) kunnen we zeggen dat dat een fabeltje is.

Natuurlijk blijft het eerder hangen als je wordt uitgeschakeld voor de CL in een wedstrijd waarin je niet per se minder bent, zoals tegen Valencia of Atalanta. Maar Ajax trekt ook genoeg wedstrijden waarin het niet geweldig loopt toch nog naar zich toe.

De return is dus meteen donderdag, na de wedstrijd tegen Sparta. Interessant om in de gaten te houden: wat doet Ten Hag met Gravenberch? Tegen Sparta kan het misschien wel, een middenveld met Blind, Gravenberch en Klaassen, maar kan dat ook thuis tegen Lille, wanneer er juist een voorsprong verdedigd moet worden?

Over exact een week weten we meer, niet alleen over de tactische ideeën van Ten Hag, maar ook over het Europese seizoen van Ajax.