Utrecht kwam met een goed tactisch plan naar de Johan Cruijff Arena. Vanuit een compacte 4-4-2-organisatie werd het midden van het veld voortdurend dichtgehouden en werd Ajax snel naar de zijkant gedwongen. Zodra er toch een pass door het midden kwam, werd er meteen fel druk op de bal gezet. Bij ballen naar de flank werd juist wat afstand gehouden. 

Achteraf is het altijd makkelijk praten, maar in de opbouw werd de inbreng van Daley Blind behoorlijk gemist en voorin hadden wat flitsende acties van Antony misschien het verschil kunnen maken. Omdat Ajax niet vanaf de aftrap een hoog tempo aan de bal kon brengen, zagen Ajacieden zowaar weer een thuiswedstrijd die enigszins gelijk op ging en uiteindelijk zelfs werd verloren.

Genoeg reden om eens een blik op de cijfers te werpen. We kijken terug op wat opviel aan de hand van de passmaps en Expected Goals, verkregen via 11tegen11.

Passmaps
We zien aan de passmap dat Ajax – mede door de goede verdedigende organisatie van Utrecht – veel te veel balletjes breed speelde. De twee spelers met de meeste succesvolle passes waren de centrale verdedigers, met 81 voor Jurriën Timber en 75 voor Lisandro Martínez. Daarachter volgt nog een andere verdediger: rechtsback Noussair Mazraoui met 55 succesvolle passes. 

Allemaal niet ideaal. En hoewel Utrecht het slim deed, liet Ajax vaak de kans na om ballen vooruit in te spelen terwijl dat wel kon. Dit ligt overigens niet altijd aan de spelers die de pass moeten geven. Trainer Erik ten Hag had het na de wedstrijd tegenover de NOS over de creatievelingen die net een tel te laat in positie kwamen, waardoor Utrecht de gelegenheid kreeg om compact te blijven. 

De vertaling van trainerstaal naar normaal Nederlands: op de helft van de tegenstander speelde Ajax te veel uit stilstand. Hierdoor hoefden de verdedigers en middenvelders van Utrecht weinig keuzes te maken en konden ze makkelijk in hun organisatie blijven staan.

Alles bij elkaar levert het een passmap op die we niet zijn gewend. Veel balbezit achterin, veel passes tussen de verdedigers en weinig ballen bij de spelers voorin die het verschil moeten maken. Hierbij springen vooral de totaal geïsoleerde Sébastien Haller en de veel minder betrokken halfspelers Steven Berghuis en Ryan Gravenberch in het oog.

Om de eerdergenoemde redenen zien we ook dat de award voor ‘most progressive passing received’ naar de rechtsback gaat. Niet ideaal, zeker niet als je in ogenschouw neemt dat Mazraoui het vaakst de bal ontving van de rechter centrale verdediger.

Expected Goals
Achteraf overheerst natuurlijk een zure nasmaak vanwege het resultaat, maar Ajax begon eigenlijk best prima aan de wedstrijd. Binnen tien minuten werden twee redelijk grote kansen gecreëerd voor David Neres en Haller. Waarbij moet worden aangetekend dat beide kansen er vaker niet in gaan dan wel.

De kans van Haller komt bijvoorbeeld neer op 0.35 Expected Goals. Ten Hag noemde dit na de wedstrijd een ‘honderd procent kans’, maar had het dus eigenlijk beter kunnen hebben over een ’35 procent kans’. 

Door het lage aantal doelpunten in het voetbal komen prestatie en uitslag niet altijd overeen. Dat Ajax uiteindelijk nog ten onder ging, was cijfermatig gezien ook behoorlijk verrassend, aangezien het schot van oud-Ajacied Django Warmerdam ongeveer vier op de honderd keer in een doelpunt eindigt.

Je koopt er niks voor, maar als we alle kansen voor beide ploegen simuleren, zou Ajax de wedstrijd in 78 procent van de gevallen winnend afsluiten. En hoewel er genoeg dingen fout gingen in het voetballende gedeelte, gaf de kansenverhouding dus alle reden voor een overwinning voor Ajax.

Je koopt er nul komma niks voor, maar zullen we de kansen de komende weken ‘gewoon’ benutten? #ajax #ajautr pic.twitter.com/VbDchKExBe

— Ajax Life (@ajaxlife) October 4, 2021

In eerdere analyses werd al eens geconcludeerd dat Ajax dit seizoen een stuk meer goals maakte dan dat het Expected Goals creëerde. Het is onwaarschijnlijk dat een ploeg dat op de lange termijn volhoudt. Op een gegeven moment treedt er ‘afkoeling’ op en wordt er minder gescoord dan dat er Expected Goals bij elkaar worden gespeeld.

Je hoopt alleen altijd dat het een wedstrijd oplevert die ‘slechts’ met 3-0 wordt gewonnen, in plaats van met 5-0, zoals in het duel met FC Groningen. In plaats daarvan resulteerde het nu in het eerste verlies in de competitie.

Er zullen amateurpsychologen zijn die zeggen dat het goed is dat Ajax weer een keer verloren heeft, net voor de interlandbreak. Feit is dat PSV wel ‘gewoon’ won, waardoor het gat tussen beide clubs weer op één punt staat.

Leuk feitje om op te vrolijken: als we alleen de uitwedstrijden tellen, is Ajax is nu wel meer dan een jaar ongeslagen in de competitie. Op 4 oktober 2020 werd er voor het laatst uit verloren, toen Ajax op bezoek bij Groningen met 1-0 de bietenbrug op ging. Opvallend genoeg werden er dus wel twee thuisnederlagen geleden, tegen FC Twente in december 2020 en nu dus tegen Utrecht. 

Over iets minder dan twee weken mag Ajax proberen om die bijzondere reeks niet-verloren uitwedstrijden voort te zetten, op het bezoek bij sc Heerenveen. En drie dagen later staat misschien wel de grootste kraker tot nu toe op het programma: thuis tegen Borussia Dortmund. Maar nu eerst weer anderhalve week interlandvoetbal...

Aanbevolen

Tadic: ‘We dachten er een beetje te makkelijk over en dat kan niet’