Je kunt winstpartijen stelen of verdienen en ondanks het maffe scoreverloop, met Klaas Jan Huntelaar die weer eens optrad als reddende engel, kunnen we weinig afdoen aan de driepunter van Ajax. Dat is misschien geen leuke of spannende boodschap, maar het was en is een terechte overwinning. Simpel!

“Een repeterend verhaal,” stelde Erik ten Hag over het missen van kansen. Klopt. Of, nou ja, als je kijkt naar de kansen voor de niet-pure spitsen. De echte spitsen deden precies waarvoor ze erin staan, maar het was vooral de ondersteuning die te wensen overliet. En niet voor het eerst.

Eens zien wat de plots van @11tegen11 opleveren!

Expected Goals en pitch plot
De beste manier om in een oogwenk te zien of een wedstrijd verdiend is gewonnen door club X of Y is het plot van Expected Goals. Dit is een weergave van de doelkansen die nu door Twente en/of Ajax zijn gecreëerd en door in het achterliggende model te vergelijken hoe vaak er vanaf exact die positie wordt gescoord, kun je aantonen of er sprake is van geluk of pech.

Nou, Ajax had vooral pech. Die pech kun je wijten aan puur misfortuin of slechte afwerking. Wij denken voldoende bewijs te hebben vergaard voor optie B. Hoe moeilijk werd het de keeper echt gemaakt...? Alleen al Quincy Promes had minimaal twee maal en wellicht zelfs drie keer moeten scoren. Kijk eens naar de sprongen die het plot maakt.

Ajax had in het eerste halfuur de wedstrijd moeten beslissen. Het bleef echter bij een rake kopbal van Sébastien Haller, waarna kans op kans onbenut bleef. We praten hier niet over mogelijkheden, maar echt over kansen. Ook Dusan Tadic en Antony waren ondermaats in de afronding.

Alles bij elkaar voetbalde Ajax een waarde van 2,82 Expected Goals bij elkaar en dat is echt dikke prima voor een uitwedstrijdje tegen een subtopper. Opvallend: van die 2,82 xG kwam maar liefst 2,73 voort uit open spel. Al combinerend kwam Ajax er dus gemakkelijk doorheen. Vandaar ook dat we met z'n allen echt zaten te wachten op meer doelpunten. De vele bolletjes binnen het zestienmetergebied en zelfs in de doelmond onderschrijven dit.

Je kunt het ook omkeren en stellen dat 0,09 xG uit spelhervattingen ontzettend weinig is. Het staat gelijk aan vrijwel niks. Als je zulke waarden noteert, ga je zelden tot nooit scoren uit (korte) corners of vrije trappen. Daar moet Ajax echt meer mee doen. Aanvallend spel levert regelmatig corners op. Dit keer waren het er zes in totaal. En met Haller is het elftal nu een kopsterke spits rijker.

Passmaps
We moeten het hebben over het functioneren van het middenveld. Tijdens de serie wedstrijden in december trok Ryan Gravenberch de regie overduidelijk naar zich toe, waardoor het spel van Ajax naar links helde en er soms op rechts tijden geen bal kwam. Dit waren over het algemeen echter wel wedstrijden tegen de wat mindere goden van de eredivisie.

Het lukte Gravenberch niet om tijdens de topper tegen PSV de bal voorwaarts te krijgen en uit bij Twente viel zijn spel zelfs een beetje tegen. Het was alsof Gravenberch er niet lekker inzat. Gebrek aan concentratie? Zijn rol bij de 1-1 van Twente viel ook al niet mee. Laat die bal naast gaan of ram 'm weg, maar dit niet halfhalf gedoe. Daar heb je niets aan.

Goed, terug naar de inhoud. Een blik op de passmap van Ajax leert ons dat de belangrijkste rol in de opbouw was weggelegd voor Blind. Niet Gravenberch, maar Blind bediende het vaakst de andere spelers op de linkerflank en ook slaagde de verdediger er met enige regelmaat in om Haller te bereiken. Overigens stond de passing van zijn kompaan Jurriën Timber dan weer het vaakst aan de basis van puike aanvallen (met een hoofdrol voor Antony). Opvallend!

De goede passing van Blind – ja ja, ook hij heeft in balbezit wel eens een slordigheidje – zorgde ervoor dat de gevolgen van Gravenberchs tegenvallende spel werden geneutraliseerd. Maar het is wel enigszins zorgelijk hoe middenveld van Ajax stond te ballen, want Davy Klaassen was vooral actief zonder bal en Promes is niet echt een voetballer.

Het is positief dat Promes werd gevoed door maar liefst vijf spelers, maar wat deed hij er mee? Nou, niet zo gek veel. Je wilt Promes het liefst pas zo laat mogelijk betrekken bij een aanval, zo dicht mogelijk bij het doel. Een beetje zoals Hakim Ziyech hem vorig seizoen vaak vond, waarna hij slechts hoefde binnen te tikken. De kansen die Ziyech creëerde, waren zo groot dat Promes haast niet meer kon missen.

Antony heeft het in zich om ballen op een soortgelijke manier bij de tweede paal te leggen, maar hij moet zijn wifi-wachtwoord nog delen met Promes. Op basis van beschikbaarheid kan het wel eens een betere keuze zijn om voor Zakaria Labyad te opteren, die tot dusver zijn beste wedstrijden als nummer tien speelde. Niet als spits of rechtsbuiten. En ook Ajax voetbalde het gemakkelijkst met Labyad als aanvallendste middenvelder.

De keuze voor Promes kan ook als teken worden gezien dat Erik ten Hag zoekende is. Naar wie? De ideale man in Hallers rug. De Ivoriaan heeft het in zich kopduels te winnen, tegenstanders van de bal te houden en door te spelen. Niet zelden zien we hem een hakje uitvoeren. Of de bal een simpel tikje geven. Promes heeft natuurlijk meer snelheid om eroverheen te klappen dan Labyad, maar is zoals gezegd ook wat ongepolijst.

Andere opties als nummer tien zijn Mohammed Kudus of David Neres, terwijl Klaassen er vroeger regelmatig heeft gespeeld. Klaassen is echter niet meer de Klaassen van vroeger en heeft nu een andere rol, terwijl Ajax nog niet op aankan van Kudus en Neres. Hopelijk behoort Kudus bij de klassieker weer tot de selectie, terwijl Neres race na race tegen de klok verliest. De klok om dit seizoen nog van serieuze meerwaarde te zijn, staat inmiddels op vijf voor twaalf.

Zone 14 en halfspaces
Ja, jullie zitten natuurlijk te denken: wanneer wordt de invloed van Haller eens onder de microscoop gelegd? Nou, nu! We zijn aanbeland bij de manier waarop Ajax aanviel en daar zie je de Haller-factor in terug. Het viel sowieso al snel op dat Ajax zich vaker bediende van 'gemakkelijke' voorzetten. Daarmee bedoelen we de ouderwetse, hoge, klassieke voorzet.

Veel liever zien we de korte, teruggetrokken voorzet die de 1-2 opleverde tegen PSV of de indraaier van Antony, waaruit Haller dit keer dus raak kopte. De manier waarop Klaassen de spits bediende waarna hij Klaas Jan Huntelaar assisteerde voor de 1-2 was natuurlijk ook grote klasse. Dan staat een verdediging tenminste onder druk en kun je iets afdwingen.

Het gevaar bij een kopsterke spits is dat je er te gemakkelijk vanaf gaat maken, want die klassieke, hoge voorzet is tegenwoordig helemaal niet meer zo succesvol. En Haller heeft het in zich om ook over de grond prima mee te voetballen. Daar komt bij dat Ajax iets te gemakkelijk koos voor een verticale bal richting zijlijn.

Antony kan uit zulke situaties nog steeds gevaarlijk worden, maar we zagen ook dat Tadic soms twee of drie man in zijn nek krijg en dan moet je knappe acties uitvoeren om verder te kunnen voetballen. Mede als gevolg hiervan kwam Ajax tot minder passes op het gevaarlijke deel van het veld in vergelijking met de topper tegen het veel sterkere PSV.

Je ziet die gemakkelijke keuzes terug in de ballen opzij op de afbeelding halfspaces. En de activiteit in Zone 14 heeft eronder te lijden. Als je in Zone 14 in balbezit bent, wil je het liefst zo veel passes als mogelijk voorwaarts spelen. Ajax beperkte dit tot slechts 7, waarvan er wel 5 aankwamen bij een medespeler. Dat is goed! Maar het moet vaker. En je ziet het aan het ruitje, de combinatie Antony/Haller was goed voor een doelpunt.

Dit is natuurlijk niet alleen de schuld van Haller. Verre van zelfs. Teamgenoten moeten zich ook nog een beetje aanpassen en instellen op de nieuwe spits. Een enkele keer ging de bal diep, terwijl hij zich juist aanbood. En andersom. Van die misverstanden die je over een paar wedstrijden niet meer ziet.

Kortom, er ligt nog wel wat ruimte voor verbetering in de klassieker. Misschien met Labyad starten in de rug van Haller omdat hij in drukte en moeilijke situaties betere passing kan bieden? Of wil Ten Hag het ook de relatief stugge Feyenoord-defensie moeilijk maken met de rappe Promes?

We zijn benieuwd. Gelukkig hoeven we amper af te tellen. Zondag is het al zo ver!