Voor de gelegenheid had ADO Den Haag-trainer Ruud Brood gekozen voor een 5-3-2-systeem. Dit zou in theorie voor meer verdedigende zekerheid moeten zorgen; in de praktijk bleek dat er juist heel veel onduidelijkheid bestond over welke Ajacieden precies gedekt moesten worden.

Hierdoor had Ajax steeds een zee van ruimte aan de bal, wist het gemakkelijk de vrije man te vinden en kwam het tot legio kansen, met name voor rust. Na rust deed Ajax rustig aan, al werd er bij tijd en wijle aardig gecombineerd tot en met de zestien van ADO, dat uiteindelijk weinig in de melk te brokkelen had.

We blikken terug aan de hand van de passmaps, Expected Goals, halfspaces en Zone 14, verkregen via @11tegen11!

Passmaps
De patron op het middenveld was onmiskenbaar Ryan Gravenberch. Volgens het vaste patroon (links uitzakken naast de centrale verdedigers) trok-ie de opbouw naar zich toe en verplaatste hij de bal vooruit met zijn dribbels en passing. De rolverdeling op het middenveld is zoals we die meestal terugzien in de eredivisie: Gravenberch de spelmaker, Davy Klaassen de pendelaar die iets minder aan de bal komt en ook in de zestien van de tegenstander mag aansluiten en Zakaria Labyad als diepe tien, die zich niet veel met de opbouw bezighoudt.

Hoewel hij de grootste bol heeft, verzorgde Gravenberch niet de meeste passing vooruit ('most progressive passing'). Die eer komt toe aan Sean Klaiber, die zondag misschien wel zijn beste wedstrijd voor Ajax speelde. Over zijn rol en wat zijn gemiddelde positie op het veld zegt over het spel van Ajax later meer!

Omdat het verschil tussen de eerste en de tweede helft groot was, pakken we ook de passmap per helft erbij. Hierbij is mooi te zien hoeveel balaanrakingen Gravenberch precies had; zijn bol is een stuk groter dan die van de overige Ajacieden. Omdat hij graag aan de linkerkant van het speelveld in balbezit komt, bevindt zijn gemiddelde positie zich iets voor Daley Blind. Let hierbij ook op Labyad, die dus ongeveer net zo dicht bij de goal van ADO aan de bal komt als spits Klaas-Jan Huntelaar.

Aan de gemiddelde posities is af te lezen dat Ajax in de eerste helft zeer ver van de goal af speelde. Dit wordt nog eens geïllustreerd door het feit dat André Onana voor rust slechts 11 passes verzond. Ter vergelijking: de veldspeler met de minste passes voor rust was Huntelaar, met 26.

In de passmap na rust zien we een vergelijkbare focus op links, al kan Kenneth Taylor (begrijpelijkerwijs) het spel nog niet zo naar zich toetrekken als Gravenberch.

We zien wel een veel grotere rol voor Lisandro Martínez dan voor Nico Tagliafico. Hoewel de positionering ongeveer gelijk is qua hoogte op het veld, nam Martínez meer initiatief in de opbouw en aanval dan zijn landgenoot voor rust. De actieve Quincy Promes vervult een soortgelijke rol als Labyad voor de thee had gedaan.

Als je de passmaps van beide helften vergelijkt, valt meteen iets op als je naar de positie van Klaiber kijkt. Waar Klaiber voor rust als een verkapte rechtsbuiten in de buurt stond van Antony, fungeerde hij na rust juist meer als een echte verdediger. Dit komt ook erg mooi naar voren in de dynamische passmap in de video hieronder.

Hieraan kun je zien dat Ajax na rust een stuk conservatiever speelde dan voor rust. Aan de ene kant jammer, Ajaxsupporters willen natuurlijk het liefst iedere week zien dat er wordt gejaagd op zo veel mogelijk doelpunten. Aan de andere kant in dit volgepakte seizoen wellicht de verstandigste keuze in een bij rust al gewonnen wedstrijd.

Expected Goals
Ajax schoot in de eerste helft 15 keer en trof 4 keer doel. Het lijkt door het eindresultaat van die kansen (vier goals voor rust en nul na rust) alsof Ajax na rust een stuk minder gevaarlijk was. We zien zowel aan het aantal schoten (precies evenveel als in de eerste helft: vijftien) en de waarde van Expected Goals dat dit in de praktijk wel meeviel. Met name Promes had er nog wel eentje kunnen maken.

Wel is het zo dat Ajax met iets meer mensen achter de bal speelde en een lager tempo hanteerde dan voor rust, maar puur aan het aantal kansen en mogelijkheden was dat niet af te lezen.

Ajax creëerde dus genoeg kansen om te scoren, maar als we naar de waarde Expected Goals kijken is een eindresultaat van vier goals niet overdreven veel of weinig. Hierbij komt weer mooi naar voren dat afwerken een stuk lastiger is dan je met het blote oog zou denken.

Zone 14 en halfspaces
Bij het bekijken van het Zone 14-plot valt op hoe makkelijk Ajax in de gevaarlijke ruimtes van ADO wist te komen. Een totaal van 69 passes vanuit deze zone? Dat is echt heel veel! Zeker in vergelijking met het aantal passes van ADO vanuit deze zone schetst dit een aardig beeld van de krachtsverhoudingen.

Hierbij moet worden aangetekend dat het grootste deel van deze passes richting de flanken gingen, omdat nog geen 10 procent (6 passes in totaal) de zestienmeter van ADO in werd gespeeld.

Drie assists maar liefst vanuit de halfspaces, waarbij ADO zich met name de assist van Blind op Huntelaar aan mag rekenen bij de 0-2. Die viel uit een variant die Ajax al een paar maanden hanteert, waarbij na een korte corner wordt gezocht naar Blind, die de bal indraait.

Los van de verdedigende slordigheid van ADO laat dit wel precies zien waarom passes vanuit de halfspace zo gevaarlijk kunnen zijn. De bal draait in en moet door de ADO-verdedigers met het gezicht naar de situatie worden verdedigd, zonder zicht te hebben op wat er allemaal in de rug gebeurt. Misschien geen toeval dat juist de ervaren spits Huntelaar hiervan profiteert.

Ajax staat nu op 51 doelpunten uit 13 wedstrijden, wat neerkomt op bijna 4 goals per wedstrijd. Hoewel dit niet los te zien is van de recordzege in Venlo en het eredivisieprogramma met alle toppers na de winterstop, blijft het een vrij indrukwekkende statistiek. Het is niet waarschijnlijk, maar mocht Ajax het hele seizoen op dit tempo door blijven gaan, dan komt het uit op 133 doelpunten.

Dat zou ruim tien meer zijn dan in het seizoen 1966/1967 toen de 4-2-4-formatie van Rinus Michels met Johan Cruijff, Piet Keizer, Sjaak Swart en Klaas Nuninga alle verdedigers in Nederland nachtmerries bezorgde.

Terug naar het heden; Ajax heeft nog één wedstrijd af te werken in 2020 en woensdagavond tegen Willem II. Als die winnend wordt afgesloten (en het liefst met veel goals...) mag al met al best gesproken worden van een meer dan geslaagd eerste seizoenshelft in de eredivisie.

Al kan de maand januari daarna alles weer veranderen...