• CL-spanning stijgt in onze nieuwe podcast!

Uit bij Midtjylland speelde Ajax nog in een 4-3-3 met de punt naar achter en met een zwervende Dusan Tadic in de spits. In de thuiswedstrijd werd dit weer omgezet naar de oude vertrouwde 4-2-3-1 met Tadic van links, David Neres van rechts, Lassina Traoré in de spits en Zakaria Labyad op tien.

Wie in juli had voorspeld dat Labyad in deze fase Quincy Promes voorbij zou gaan in de pikorde voor een Champions League-wedstrijd was voor gek verklaard, maar dat is op dit moment wel de realiteit. De tactische keuzes pakten goed uit, al bood Midtjylland misschien geen weerstand van CL-niveau.

Een terugblik aan de hand van passmaps, Expected Goals en plots van halfspaces en Zone 14, verkregen via @11tegen11!

Passmaps
We zien aan de passmap dat de gemiddelde plek waarop spelers aan de bal kwamen redelijk overeen komt met de gekozen 4-2-3-1 formatie. De rollen van Traoré en Labyad vallen op. Beiden werden nauwelijks betrokken in de opbouw: niemand van de achterste zes spelers passte vaker dan vijf keer naar Traoré en alleen Mazraoui deed dit bij Labyad.

Zo wordt duidelijk dat Ajax vooral via de flanken opbouwde: de bal van de back naar de buitenspeler was de voornaamste manier om de bal op de helft van Midtjylland te krijgen. Verder is opvallend dat Labyad gemiddeld dichter bij het goal van de tegenstander aan de bal kwam dan Traoré. De tien van Ajax fungeert in de 4-2-3-1 vaak als eindstation en afmaker. Dit was voor Labyad niet anders, al liet het afwerken zelf vaak nog wel te wensen over...

Uitblinker David Neres krijgt twee van de 'awards' aan de linkerkant van de passmap. Zijn dribbels zorgde relatief gezien voor het meeste terreinwinst ('most progressive carrying') en hij was het vaakst betrokken bij aanvallen die gevaarlijk werden ('most xG chain').

Het is in deze artikelen best vaak gegaan over de rollen van de back en de buitenspeler. Erik ten Hag wil dat één van deze de buitenkant bezet houdt en de ander de binnenkant, waarbij het een regel is dat deze spelers nooit allebei tegelijk in dezelfde zone mogen staan. Noussair Mazraoui is hier buitengewoon geschikt voor en vult dit vrijwel altijd moeiteloos in.

Kijk de goal van Mazraoui nog eens terug. Het is een mooi voorbeeld hoe dit in de praktijk werkt. Neres houdt het veld breed op rechts en maakt daardoor ruimte voor een opstomende Mazraoui, die vervolgens kan afronden. Overigens is dit ook een teken van relatief slecht verdedigen door Midtjylland; bij beter georganiseerde ploegen valt er niet zo'n gat in het midden.

De dynamische passmap is opvallend omdat die goed laat zien dat Ajax eerst vooral over rechts aanviel, en daarna over links. Meestal trekt de opbouw vooral over de linkerkant, omdat aan die kant van het veld Daley Blind, Ryan Gravenberch en een inzakkende Tadic staan.

Het was nu andersom, al verschoof het naarmate de wedstrijd vorderde wel meer naar de andere kant. De teruggetrokken rol van Davy Klaassen laat zien dat hij echt als controleur opereert naast de meer aanvallende Gravenberch.

Expected Goals
“Lassina heeft iets wat lang niet alle Afrikaanse voetballers hebben: een verfijnd schot,” zo sprak Marc Overmars afgelopen februari in Het Parool. Hoewel Traoré inderdaad een prima traptechniek heeft, liet zijn afronding meerdere malen te wensen over. Zoals gezegd deed ook Labyad een duit in het zakje wat betreft het missen van kansen.

Een mooie les: uit bijna alle Expected Goals-modellen blijkt dat afwerken een stuk moeilijker is dan je zou denken. Een eigenlijk niet te missen kans (zoals die van Labyad en Traoré) gaat er in de praktijk nog niet eens de helft van de keren in. Denk daar eens aan als je de volgende keer een commentator hoort praten over een 'honderdprocentkans'. Waarschijnlijk heeft hij het dan in de praktijk over een situatie met 30 of 40 procent kans op een doelpunt.

Wel blijkt uit de statistieken wat iedere Ajaxsupporter al heeft gezien: Midtjylland creëerde bijna niets. Door het goede drukzetten en vele balbezit van Ajax werd het aantal schoten beperkt tot acht, waarvan vier van buiten de zestien. Het verwacht aantal doelpunten uit open spel laat niets aan de verbeelding over: 2.07 tegen 0.12. Het enige écht grote gevaar dat de Denen creëerde kwam uit de penalty. Waar is de VAR als je hem nodig hebt?

Aan onderstaande grafiek zien we dat Ajax tot en met de 3-0 voortdurend tot kansen kwam en er niet één fase was waarin bijzonder goed of slecht werd aangevallen. Na de beslissende 3-0 van Neres ging de handrem erop en speelden de Amsterdammers rustig de wedstrijd uit.

Dat de Denen pas vlak voor rust tot hun eerste kans kwamen (kopballetje van binnen de vijfmeter, ruim voorlangs) toont aan hoezeer Ajax in de eerste helft het bovenliggende team was. Ook laat de grafiek zien dat de openingsgoal van Gravenberch in feite één van de kleinste mogelijkheden van de avond was!

Zone 14 en halfspaces
Naast aangeven hoeveel activiteit er was in een bepaald deel van het veld, geeft het plot van Zone 14 ook altijd goed weer welk team dominanter was. Op de grafiek hieronder is te zien dat Midtjylland veel minder in dit deel van het veld kwam dan Ajax. Niet voor niets gaf Midtjylland-trainer Brian Priske aan dat Ajax zijn ploeg had 'overklast'.

Dat er meer over de rechterkant werd aangevallen, heeft alles te maken met de aanwezige Neres en het goede opbouwende spel van Mazraoui in zijn rug. Het begint een trend te worden dat Ajax opbouwt over links, de tegenstander die kant op ‘lokt’ om dan vervolgens aan te vallen over rechts. In combinatie met de passing langs de lijn aan beide flanken zien we een Ajax dat vooral aan de rechterkant aanvalt.

Voor Atalanta, Liverpool en Ajax is het een must om zes punten te halen tegen zwakke broeder Midtjylland. Ajax is de eerste ploeg die dat is gelukt; elk puntje dat Liverpool of Atalanta nu laat liggen tegen de Denen is pure winst voor de ploeg van Ten Hag. De kans dat Midtjylland met nul punten eindigt in deze groep wordt wel steeds groter, omdat zowel Liverpool als Atalanta er alles aan gelegen zal zijn om drie punten binnen te slepen.

Door met 0-2 te winnen van Liverpool zette Atalanta zichzelf op gelijke hoogte met Ajax. Hierdoor wordt nu al duidelijk dat de wedstrijd tegen Atalanta – op de laatste speeldag – werkelijk cruciaal is. Zelfs bij verlies tegen Liverpool kan Ajax alles goedmaken door thuis van Atalanta te winnen op de laatste speeldag. Laten we hopen op een beter scenario dan Valencia-thuis vorig seizoen...