Door Kevin Van Nunen

We merkten het na de klassieker al op: er is werk aan de winkel voor Ten Hag. Als een tegenstander erin slaagt om Frenkie de Jong op eigen helft te houden, komt Ajax in de problemen. Dan lukt het niet om overtallen te creëren en is er weinig variatie meer.

Als we kijken naar de top vijf van duels waarin Ajax het minste doelgevaar stichtte – eigenlijk dus meer een flop vijf – komt het uitduel met FC Utrecht (0-0) binnen op plek vier. Ook is Utrecht-uit een van de weinige wedstrijden waarin Ajax vaker van veraf dan dichtbij op doel schoot.

Tabel 1: Overzicht van wedstrijd waarin Ajax minste kansen wist te creëren.

Sterker nog, er werden in beide wedstrijden onder Ten Hag meer schoten op doel gewaagd van buiten de zestien dan binnen het strafschopgebied. Onder Marcel Keizer gebeurde dit slechts een keer, in de topper tegen het ingegraven PSV. Dit was ook de wedstrijd waarin Ajax überhaupt de minste kansen creëerde.

Zoals je op basis van tabel 1 uit de top vijf kunt opmaken, creëert Ajax minder kansen tegen sterke ploegen. Dat is op zich nog wel logisch, omdat deze elftallen nu eenmaal meer weerstand bieden dan de gemiddelde ploeg uit het rechterrijtje. Je speelt ze ook niet zomaar stuk, daar is meer voor nodig.

Dit pleit voor Ten Hag en biedt hoop voor de thuiswedstrijd zondag tegen NAC, maar het lijkt erop dat er toch even gesleuteld moet worden zodat de poppetjes straks weer op de juiste positie staan. Utrecht-uit was in ieder geval een voorbeeld hoe het niet moet.

Afbeelding 1: Zo kwam het beetje doelgevaar van Ajax tot stand in Utrecht.

Kijk ook maar eens naar afbeelding 1, waarop de kansen van Ajax in de Galgenwaard staan weergegeven. De gestippelde lijn is de pass, een eventuele gestippelde lijn is een loopactie en de dikke lijn is het schot. Wat hier opvalt is dat de passes waar een schot uit ontstaat vaak passes naar achteren, zijwaarts of zijkant zijn. Een gevaarlijke pass op Klaas Jan Huntelaar hebben we niet gezien...

Dit terwijl de grootste doelkansen ontstaan als je een bal vooruit weet te spelen, in of op z’n minst richting de vijandelijke zestien. Het mooiste is ook nog als dit vanuit de as van het veld gebeurt, maar zoals reeds opgemerkt: Ajax ondernam telkens uitwijkende actie.

En vanaf de zijkanten gebeurde verder niets. Het had kunnen helpen om een wijziging door te voeren op de flanken, of juist door een verdediger te brengen en Frenkie de Jong door te schuiven naar het middenveld. Het is sowieso zaak om aandacht te besteden aan het samenspel, want dat was er in Utrecht onvoldoende.

Afbeelding 2: Schoten van Ajax binnen en buiten het strafschopgebied met elkaar vergeleken.

Deze conclusie trokken we maandag al bij het bekijken van de passmaps. Lasse Schöne werd van achteruit regelmatig aangespeeld, maar het lukte hem niet de bal bij Donny van de Beek of Hakim Ziyech te bezorgen. Schöne leek na een uur spelen rijp voor een wissel omdat hij een balletje of vijf op rij verspeelde, maar het probleem zit niet alleen bij de Deen.

Het zit ‘m meer in de onderlinge afstemming. Als alleen de spits van de tegenstander doorjaagt, zoals Feyenoord in de klassieker deed, is het voor Frenkie simpeler het spel naar zijn hand te zetten. Utrecht pakte dat iets anders aan en offerde geen spits op aan Frenkie, maar ving hem in de zone op met een tweede aanvaller als pion. Dit moet als vanzelf betekenen dat er ergens een mannetje vrij staat, alleen werd dit niet herkend.

Tabel 2: Dit zijn de Ajacieden die de meeste kansen opzetten. In 2018 valt het wat tegen.

De verbinding tussen Frenkie en Schöne kwam niet op gang en als het wel eens lukte om de middenvelder te bereiken, kwam de bal net zo snel weer terug. Schöne passte amper een bal naar voren. De slechte staat van de grasmat hielp ook niet mee. Als je draait en keert of een vrije man wilt vinden, is het fijn als je een beetje tempo kunt maken. Dan kun je het de tegenstander tenminste serieus moeilijk maken.

Het balbezit bleef beperkt tot de driehoek De Jong / De Ligt / Schöne. Rechtsachter Veltman slaagde er weliswaar af en toe in Neres of Ziyech te bereiken, maar dan liep het verderop spaak. De buitenspelers kwamen amper in het spel voor en het baltempo was veel te laag om Kluivert of Neres vrij te spelen. Ze stonden vrijwel altijd tegenover twee verdedigers.

We hebben tijdens de klassieker gezien welke oplossing er bijvoorbeeld bestaat voor dit probleem: Tagliafico kreeg tijdens de rust de opdracht om meer naar binnen te spelen, zodat Kluivert vaker een-tegen-een zou komen met de back. Precies op die manier viel de 1-0! Ook het dieper spelen van Veltman leverde serieus gevaar op, waar Feyenoord geen antwoord tegenover wist te zetten.

Ten Hag heeft er ongetwijfeld nog veel meer verstand van dan wij. We zijn benieuwd en besteden in een volgende analyse graag aandacht aan de bedachte oplossing!

• Chagrijnige Frenkie: 'Zeven punten is gewoon een gat'