De verliespartij tegen FC Twente (1-0) maakte een eind aan twee mooie reeksen. Ajax was sinds eind augustus twintig wedstrijden op rij ongeslagen en ook bleef het bij 41 duels op rij waarin werd gescoord. De recordreeks besloeg 42 wedstrijden…

Peter Bosz heeft met zijn ploeg een afslag genomen en langzaam zag je het spel van Ajax verbeteren, met Ziyech op het middenveld versnelde dit proces, maar de laatste weken ging het al iets moeizamer. Twee stappen vooruit, eentje achteruit. En meer van zulks.

Te veel voorzetten
De uitwedstrijd tegen Twente was duidelijk een stap achteruit. Diverse statistieken van Opta Sports zeggen veel over de (aanvallende) onmacht van Ajax in Enschede. Bekijk hieronder tabel 1 maar. Gemene deler: als Ajax wordt gedwongen om veel voorzetten te geven, sticht het amper gevaar. Vier keer zagen we meer dan 30 voorzetten, drie keer werd er puntenverlies geleden.

Tabel 1: Wedstrijden met hoogste aantal voorzetten van Ajax, seizoen 2016/2017

Dit is tot op zekere hoogte vrij logisch. Blijkbaar moest Ajax in deze wedstrijden over de flank aanvallen, omdat het er centraal niet doorheen kwam. Voorzetten zijn geen goede manier om doelgevaar te stichten, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Het heeft dus niet per se te maken met de linkervoet van Mitchell Dijks, die Daley Sinkgraven verving.

Want inderdaad, de aanvalsdrang van Ajax viel een beetje tegen. Van de 21 doelpogingen waren er slechts 5 schoten op doel, een percentage van 24 procent. Voor zulke slechte cijfers moet je terug naar Willem II-thuis (19% schotnauwkeurigheid). En ja, ook die wedstrijd ging verloren…

Breedtepass
Geen enkele Ajacied was tegen Twente in staat meer dan twee kansen uit open spel te creëren voor een medespeler. Klaassen, El Ghazi en Younes creëerden alle drie slechts een kans in de volle negentig minuten. Schöne en Ziyech hadden het ook niet, met allebei slechts twee gecreëerde kansen. Ziyech leed daarbij ook nog eens veel balverlies of gaf veel te moeilijke ballen, waardoor een aanval alsnog stokte.

Als een aanval stokte, moest Ajax weer terug. Ballen gingen veelvuldig van links naar rechts en niet van achteren naar voren. Aan dat laatste patroon waren we juist steeds beter gewend geraakt, waardoor het ook weer zo leuk werd om naar Ajax te kijken. Het mapje van geslaagde passes, afbeelding 1, doet denken aan een wedstrijd van de laatste twee seizoenen onder Frank de Boer. Ajax is overal, behalve in de vijandelijke zestien.

Afbeelding 1 en 2: een vergelijking tussen geslaagd en mislukte passes tijdens Twente - Ajax.

Voor de volledigheid hebben we afbeelding 2 toegevoegd. Daarop zijn de mislukte passes tijdens Twente-uit weergegeven. Het verschil moge duidelijk zijn: passes van links naar rechts komen aan, passes van achteren naar voren niet. Vandaar dat vaak werd uitgeweken naar de zijkant, in de hoop dat een voorzet goed zou vallen.

Dat gebeurde niet, waardoor Kasper Dolberg op een eiland kwam te staan. De spits raakte slechts twee keer de bal in het strafschopgebied van Twente en schoot ook slechts twee keer op doel. Met 27 balcontacten stond Dolberg onderaan de lijst van Ajaxspelers.

Zorgen?
Moeten we ons nu zorgen maken na drie maanden vol goede prestaties? Hmmm, mwah. Ja en nee. Het lijkt erop dat Sinkgraven en Bertrand Traoré toch steviger werden gemist dan we graag zouden zien. Sinkgraven speelt een belangrijke rol bij het opzetten van aanvallen – hij laat de bal gaan, Dijks rent het liefst zelf – waardoor Younes een-op-een met zijn tegenstander komt te staan en Traoré houdt ook geregeld twee verdedigers bezig. Het rendement van Traoré moet absoluut omhoog, maar El Ghazi verving hem zondag niet met verve.

Buiten dat toonde Twente, door in te zakken, de kwetsbaarheid aan van Ajax. De ploeg volhardde in ‘voetballen’ volgens plan A. Er werd pas in de absolute slotfase geschakeld en opportunistisch gespeeld, zonder dat er een goede kopper voorin was neergezet om ballen binnen te knikken of klaar te leggen. Je kunt er kritiek op hebben dat Twente rond de eigen zestien hing, maar als het werkt, waarom niet? De tukkers hadden groot gelijk en het leverde zelfs de overwinning op.

Offday
“Een offday vind ik een te groot woord. Een offday is als je er niets van bakt. Het is een grote teleurstelling, maar als je de wedstrijd hebt gezien, dan was de nederlaag onnodig. Ik denk dat wij de bovenliggende partij waren,” aldus Bosz een dag later bij Ajax TV.

“Wat niet goed is: we creëerden heel weinig echte, grote kansen. Ook al speelden we op hun helft en hielden we Twente onder druk. De vrije man konden we vaak inspelen, in de eindfase waren we te weinig gevaarlijk. Wij waren niet in staat openingen te creëren in hun hechte defensie, maar ik vind dat we creatieve spelers hebben die daar beter mee moeten omgaan.”

Het valt te hopen dat Ajax snel leert van deze teleurstelling, want zondag volgt een nieuwe test. Een proefwerk zelfs. En een grotere achterstand in de titelrace is ongewenst. Er moet worden gewonnen van PSV. De lampenclub beleeft geen best seizoen, maar speelt vanuit een zeer gesloten organisatie. Het kreeg pas zeven tegentreffers.

Als Ajax inderdaad spelers heeft die creatief genoeg zijn, moet het tegen PSV wel lukken om openingen te vinden. Anders moeten we inderdaad concluderen dat Twente-uit geen offday was, maar dan wel om de verkeerde redenen.