Het beste nieuws van het weekeinde was misschien niet eens de verwachte driepunter voor Ajax, maar het puntenverlies van PSV. De koploper wist wederom niet te winnen van sc Heerenveen (2-2), waardoor het verschil bovenin de eredivisie slonk naar vier punten.

Wie weet gaan we een spannend slot van het seizoen tegemoet. De eerste voorwaarde is en blijft dat Ajax overwinningen aaneen gaat rijgen en NAC is wel vaker het begin van een mooie serie geweest, maar op basis van welke tactiek moet dit gebeuren?

Tijd om wat dingen tijdens Ajax - NAC aan een onderzoek te onderwerpen, dankzij input van @11tegen11!

xG-plot en pitch plot
We gingen er eens goed voor zitten, want in het achterhoofd speelde de gedachte dat er een score met dubbele cijfers neergezet zou kunnen worden. Dat was iets te optimistisch ingeschat, maar wat als er in het eerste kwartier al een balletje binnen was gevallen? Dan was dit alles misschien een stuk kansrijker geweest.

Het grappige is dat je aan het xG-plot niet afziet dat Ajax eindelijk uit de startblokken schoot, maar wie heeft gekeken, weet dat dit wel degelijk het geval was. Een xG-plot is dan ook niet zaligmakend, al geeft het nog steeds een goede indruk van de wedstrijd.

Zo zie je dat het gevaar van Ajax na de eerste twintig minuten afnam. De ploeg speelde te gehaast en werd daardoor bovendien slordig. Zo slordig zelfs dat NAC het aandurfde om de middenlijn over te steken. Met iets meer geluk (of pech, vanuit ons gezien) was Onana gepasseerd en hadden we hier een hele verhandeling over de restverdediging moeten houden.

We maken ons er nu iets gemakkelijker vanaf door te stellen dat Ajax zijn zaakjes echt nog niet op orde heeft. Een iets stevigere aanval dan die van de Bredanaars had voor serieuze problemen kunnen zorgen. Gelukkig kwam Ajax daarna op voorsprong uit een VAR-strafschop, die zo terecht was dat niemand een complot kon ontwaren. Alhoewel: wat als NAC even eerder een penalty had gekregen? Mazraoui kwam goed weg.

Hoe dan ook, de voorsprong maakte het voor Ajax gemakkelijker voetballen. Net als de tactische omzetting waar we in het volgende hoofdstuk op terugkomen. De tweede helft kwam neer op prijsschieten, gestart door de schitterende ‘veeg’ van Dolberg. Je ontwaart soms pas in de herhaling hoe mooi een doelpunt echt is!

Er worden links en rechts overigens wat vraagtekens geplaatst bij het laatste kwartier van Ajax, dat toen aan het wisselen was geslagen. Ekkelenkamp kwam erin en Veltman maakte zijn rentree, maar je kunt moeilijk beweren dat de schwung compleet uit de wedstrijd verdween. Veltman gaf een prima voorzet en had bijna een assist op zijn naam, terwijl Ekkelenkamp flink baalde na een gemiste kans.

Passmaps
We hebben dus een Ajax gezien voor de rust en een Ajax na de rust. Het gebeurt vaker dat de ploeg een wedstrijd speelt met twee gezichten, maar nu kun je er ook echt de vinger op leggen waarom: er vond tijdens de pauze een tactische omzetting plaats.

Er werd begonnen in de CL-variant en ook tijdens de rust werd een CL-variant toegepast door Dolberg in te brengen ten koste van Schöne. Van de Beek schoof een linie terug en het trio Neres, Tadic en Ziyech kwam in de rug van spits Dolberg te voetballen. Dit is de tactiek die Ten Hag toepaste in het slotduel met Excelsior (1-2) vorig seizoen en waar dit seizoen op verder werd gebouwd.

Wat was nu het grote verschil? Ten eerste dat Ziyech centraler kwam te spelen, vanaf de nummer tien-positie. En Van de Beek zakte een linie terug, om de lege plek van Schöne op te vullen. De eerste helft van de tweede helft, zeg maar minuut 46 tot minuut 70 was voor Ajax de beste fase van de wedstrijd.

Wil dit zeggen dat de eerste helft ondermaats was? Nee, niet helemaal. De eerste twintig minuten voetbalde Ajax uitstekend. Daarna verliep het spel te gehaast, zoals al eerder opgemerkt. Wie weet maakten sommige spelers zich toch een beetje zorgen omdat een doelpunt uitbleef.

Je zag het spel in de tweede helft van Schöne op het middenveld verschuiven naar Ziyech die stond geposteerd in de rug van Dolberg. Vanaf die positie was het voor Ziyech alleen maar moeilijk om uit te kiezen naar welke teamgenoot hij de bal ging spelen. Naar een van de andere voorwaartsen, de opkomende Tagliafico of toch de lopende man Van de Beek? Die distributie – en bezetting – op gevaarlijke plekken is precies wat er in het tweede kwart van de wedstrijd aan ontbrak.

Het hielp ook niet mee dat NAC ervoor koos om te gaan handballen. Het nestelde zich in twee linies, met negen man in totaal, op het randje van het zestienmetergebied om vanaf daar af te wachten op wat komen ging. Het bleek voor Ajax in ieder geval moeilijk om Tadic te bereiken in de punt van de aanval. De spits werd omgeven door verdedigers, waardoor het spel vanaf de zijkanten moest worden gemaakt om daarna toch weer in het drukke midden uit te komen. Als Tadic aan de bal kwam, had hij even eerder vaak de spits verlaten.

Het is niet voor niks dat Ajax in de Champions League, tegen zware tegenstanders, speelde met een valse spits in de vorm van Tadic. Als je zo veel beter bent dan een tegenstander, die je flink terugdringt, voetbalt het ook fijn met een echte afmaker. Dolberg of Huntelaar is toch meer afmaker dan Tadic, al is met diens productie natuurlijk helemaal niets mis.

Maar om het helemaal ingewikkeld te maken, voetbalde Ajax de eerste twintig minuten dus best wel prima. Staat het dan wel al 2-0 of 3-0, voer je nu een heel andere discussie en waren we allemaal maar wat blij dat Ten Hag koos voor dezelfde tactiek als bij Ajax – Real Madrid. Zoals de reacties op de opstelling vooraf sowieso nog zeer positief waren. Het ligt trouwens niet voor de hand om tegen ADO in de CL-variant te beginnen, maar er doemen later in het seizoen vast nog geschikte momenten op.

https://twitter.com/ajaxlife/status/1097474596251537408

Zone 14
Als je kijkt naar de activiteit binnen zone 14 lijkt het wel alsof Ajax om het doel van NAC heen voetbalt. Het is tegen zo’n teruggetrokken tegenstander onwijs moeilijk om vanaf de as van het veld gevaarlijk te worden. Er staat altijd wel een verdediger in de weg.

Je ziet dat Ajax de zijkanten probeert te benutten. Of althans, de zijkant? Recht op het doel af was geen optie, dus dan schuif je een stukje op naar links of rechts. Je ziet het ook aan de passes. Veel gaat linksaf naar Tadic of de opkomende Tagliafico om van daaruit door te voetballen. Neres kwam in de eerste helft ook een keer door over links.

Als je inzoomt op de lijntjes, zie je slechts een van de 49 passes die had kon uitgroeien tot assist. Dat is dat lijntje in het midden, net links van de penaltystip. We benadrukken daarom graag dat Ajax een alternatieve route verzon om de drukte te vermijden.

Halfspaces
Die alternatieve route verliep via de halfspaces. Vooral Ziyech maakte er een sport van die te penetreren. De Marokkaan noteerde maar liefst 124 balcontacten en 8 keer volgde een sleutelpass. Ook Frenkie kwam tot 124 balcontacten, waarvan een kwartet viel in de categorie ‘sleutelpass’. Omdat Frenkie verder naar achteren stond, moest hij flink zijn best doen om tot dit kwartet te komen.

Wat je ziet op basis van de gespeelde ballen binnen halfspaces is dat het prima lukte om door te dringen tot het doel van NAC, maar dat het ontbrak aan de beslissende pass. Er worden dan ook geen lijntjes geel uitgelicht, simpelweg omdat er geen assists vielen te noteren.

De assist die Ziyech verstuurde naar Dolberg kende buiten de halfspaces zijn oorsprong. Ook de andere doelpunten werden elders geboren: een stilstaande fase met penalty toe, een corner, rebound op een schot van veraf en nog een afstandsschot.

We zijn er nog niet helemaal uit of dit ons zorgen moet baren voor ADO-uit. Komen we op terug!