Bij de derde poging lukte het eindelijk om de eerste driepunter van 2019 te noteren. Dat werd hoog tijd, want Ajax kan zich echt geen misstap meer veroorloven in de titelrace. En bovendien komt de heenwedstrijd tegen Real Madrid steeds dichterbij.

Is Ajax er klaar voor? Het antwoord op die best wel moeilijke vraag volgt waarschijnlijk pas tijdens de ontmoeting met Real. Wij zijn in aanloop naar die wedstrijd – en richting het volgende competitieduel – alleen maar blij dat het er weer een beetje op begon te lijken bij de ploeg van Erik ten Hag.

Betekent dit ook dat het lek boven is? Daar zijn we nog niet helemaal uit. Dat gaan we proberen te onderbouwen met data van @11tegen11.

xG-plot en pitch plot
Wie een blik werpt op het xG-plot, leert dat de kans op een overwinning van Ajax maar liefst 99 procent bedroeg. En als je tijdens een voetbalwedstrijd 99 procent kans hebt op de overwinning – op basis van gecreëerde kansen – mag je er bijna blindelings vanuit gaan dat de wedstrijd ook werd gewonnen.

En VVV creëerde precies helemaal niets. Een waarde van 0,05 Expected Goals staat gelijk aan: je had tot maandagochtend kunnen voetballen en er was nog steeds niet gescoord. Dit heeft er onder meer mee te maken dat een xG-plot niet perfect is.

Het xG-plot verwerkt ballen die daadwerkelijk op doel worden geschoten. En zo ver kwam VVV niet. Maar het gebeurde toch een keer of drie dat we onze adem inhielden omdat de Venlonaren richting het doel van Ajax stormden.

Het ontbrak alleen aan goede voortzetting, bijvoorbeeld bij Jay-Roy Grot, die spits Peniel Mlapa zomaar oog in oog met Andre Onana had kunnen zetten. Dat zie je niet terug in het xG-plot. Er volgt verderop meer uitleg.

Ajax had best moeite om een beetje los te komen. Ten Hag sprak over zaaien en oogsten, wij houden het erop dat het goede gevoel in de eerste helft nog niet was gevonden. Het spel oogde traag, slordig en onverzorgd, waardoor de Ajacieden tot maar weinig serieuze kansen kwamen. Het eerste doelpunt viel dan ook uit een dood spelmoment. Best veelzeggend.

Gelukkig begon het in de tweede helft steeds beter te draaien! Er kwam meer tempo in het spel, de buitenspelers kwamen gemakkelijker voorbij hun mannetjes en combinaties verliepen vlotter. Als het verschil dan eenmaal is gemaakt, speel je de wedstrijd lekker uit. Het deed ons goed om te zien dat Ajax, voorzien van impulsen van Neres en Huntelaar, tot het einde toe bleef pushen.

Het resultaat? Ajax scoorde voor het eerst in zijn historie drie keer na de 85ste minuut. Eerder dit seizoen had dit ongetwijfeld geleid tot bewezen punten op het gebied van spelvreugde en beleving, maar daarvoor is de nasmaak van de klassieker nu nog te wrang.

Passmaps
We hebben in deze analyse al het een en ander opgemerkt over de restverdediging en het wordt nu tijd om dat verder uit te diepen. Er waren bij Ajax opnieuw wijzigingen in de verdediging: Rasmus Kristensen verving rechts de geblesseerde Noussair Mazraoui en de herstelde Nico Tagliafico nam juist zijn vertrouwde plekkie op links weer in.

De onverzettelijkheid die de Argentijn liet zien, maakte duidelijk wat wij en Ajax enkele wedstrijden hebben moeten missen. Terwijl Ajax nog zoekende was, deed Tagliafico waar hij goed in is: lekker erop klappen en proberen tempo in het spel te krijgen. Het gebikkel van Tagliafico werkte aanstekelijk en sloeg uiteindelijk over.

Maar wat ook opviel: zowel Kristensen als Tagliafico stond ‘hoog’ op het veld. Erg hoog. Het is niet nieuw dat backs van Ajax drukker zijn met aanvallen dan verdedigen, maar het gebeurt zelden dat beide backs zo aanvallend opereren. Dit had ook alles te maken met de handbalopstelling van VVV, waardoor Ajax behoefte had aan breedte.

Dusan Tadic en Hakim Ziyech zwerven maar wat graag rond en trekken daarbij geregeld naar binnen. De kans dat je je tegenover al die verdedigers van VVV dan vastloopt, is vrij groot. Vandaar dat Kristensen en Tagliafico volop mee naar voren mochten. Hoe werden hun verdedigende taken overgenomen?

Als Ajax de bal verspeelde, bleven de backs heus niet voorin hangen. Maar hoe verder je mee naar voren gaat, des te langer heb je nodig om terug achterin te komen. Matthijs de Ligt fungeerde als slot op de deur en was duidelijk laatste man. Als VVV dacht aan counteren, werd hij uiteraard bijgestaan door Daley Blind.

Maar ook Frenkie de Jong en Lasse Schöne spoedden zich terug naar eigen helft. Spelers die je tegenkomt op de as van het veld waren belast met het onschadelijk maken van de tegenstoot van VVV. Het lukte in de eerste 45 minuten niet altijd even goed om de angel eruit te halen, maar na rust ging het haast weer als vanouds.

Andere zaken die ons opvielen: Dolberg was betrokken bij het nodige doelgevaar! Zelfs in dusdanige mate dat hij in de passmap een bronzen sterretje verdiende. Dat gebeurt niet zo vaak. We zagen dan ook weer wat glimpen van de oude Dolberg, die we een grote toekomst voorspelden. De Deen had het in de tussentijd niet altijd even gemakkelijk, maar ‘het’ zit er nog wel, zo lijkt het. Laten we hopen dat hij inderdaad opkrabbelt.

Het verdient ook enige aandacht dat Donny van de Beek zich behoorlijk in de wedstrijd wist te voetballen. We waren hier vaak genoeg kritisch op Donny, maar zijn optreden tegen VVV was hoopvol. Van 19 balcontacten naar 32 (eentje meer dan Dolberg) is een verbetering en in de dynamische passmap zijn er zelfs lijntjes naar Donny. Dit om maar aan te geven: hij kwam wel degelijk aan de bal. Assist en doelpunt mochten er trouwens ook zijn.

https://twitter.com/ajaxlife/status/1092400846732754945

Zone 14
We hebben eigenlijk al het nodige prijsgegeven over Zone 14. Backs die hoog staan en het veld breed moeten houden ten opzichte van een handbalverdediging. Wat levert dit op in het vierkant van waaruit je gevaar hoopt te stichten? Inderdaad. Horizontaal voetbal.

Ballen van links naar rechts zijn op zich geen goed teken, maar je zag dat Ajax op zoek was naar een gaatje. Het ging niet zozeer van links naar rechts uit onmacht, maar op jacht naar… Dan geeft het niet als het even duurt tot de opening zich voordoet. De cijfers zijn ook zo gek nog niet.

Het aantal van 61 passes zal wel, maar ondanks de aanwezigheid van vele VVV’ers kwam de bal 55 keer bij een medespeler. En best vaak werd vooruit gevoetbald, of tenminste een diagonale bal gespeeld. Een score van 9/11 bij ballen voorwaarts in de vijandelijke zestien is zelfs best goed. Al blijft het lastig om snel even een medespeler helemaal vrij te spelen.

Halfspaces
We kijken de laatste tijd verder dan Zone 14: tot in de halfspaces. Alles en iedereen weet dat de meest creatieve spelers willen opduiken in Zone 14 en de coach van de opponent tracht dit gevaar te beteugelen. Het houdt alleen een keer op met de zones die je kunt neutraliseren en de halfspaces spelen hierin een belangrijke rol.

Wij zien liever passes vanuit de halfspaces – rechthoekige zones links en rechts van het doel – dan lange voorzetten helemaal vanaf de zijlijn. Een korte, gerichte pass kan veel gevaarlijker zijn dan een lange bal hoog voor het doel. Dat besef namen de Ajacieden mee uit De Kuip, want er werd zo slecht verdedigd dat Feyenoorders vanuit de halfspaces liefst vier assists gaven.

We kunnen dit keer gelukkige positieve geluiden laten weerklinken, want maar liefst drie doelpunten werden opgezet binnen halfspaces. Herken je de treffers? Wij spotten vanaf rechts de ‘intikkers’ van Dolberg en Huntelaar. En die gele pijl op links staat voor de pass van Ziyech op Neres, die vervolgen een fraaie pirouette uitvoerde en scoorde.

De komende weken hopen we meer van dit te zien! En nog minder ontsnappingen mee te maken…