Het voelt een beetje als een déjà-vu. Net als begin december staat Ajax op het punt om de boel uit zijn handen te laten vallen. Een potje Europees voetbal liet een litteken achter, terwijl de ploeg wederom op het slechtst denkbare moment een joker in de eredivisie liet afpakken.

Of er nog iets valt te repareren in het thuisduel met het vervelende Getafe? Dat valt te betwijfelen. En daarna wacht de topper tegen AZ, waar opnieuw een extra, vervelende vorm van druk op komt te staan. Laten we hopen dat de gelijkenissen met december 2019 snel ophouden, want wij zijn er wel klaar mee.

Tijd voor feiten en cijfers, aan de hand van input van @11tegen11.

xG-plot en pitch plot
We behandelen de wedstrijden tegen Getafe (2-0) en Heracles Almelo (1-0) een klein beetje door elkaar heen, maar de rode draad mag duidelijk zijn. In beide wedstrijden lukte het Ajax amper om tot goed veldspel te komen. Het uitduel met Getafe was wat dat betreft het toppunt. Of, beter gezegd: een dieptepunt. Zo'n bizar slechte wedstrijd hopen we nooit meer te hoeven zien.

Het verhaal van Heracles-uit is wellicht iets interessanter omdat hierin de pijnpunten beter werden blootgelegd. Voorin klopten er dingen niet en dit werkte door in de overige linies. Het voelde een beetje alsof Ajax keer op keer vastliep, maar daar komen we verderop op terug.

Wat op zich hoopvol is: er werden tegen Heracles redelijk wat doelpogingen ondernomen. En ook vanaf niet onaardige locaties. Er waren in de eerste 45 minuten zeker drie momenten waaruit Ajax de score had kunnen openen. Precies die opsteker had het vertrouwen – en daarmee het veldspel – een duwtje in de rug kunnen geven.

Helaas bleef het verlossende doelpunt uit. Ryan Babel had te veel tijd nodig, Ryan Gravenberch is niet echt een killer en Donny van de Beek trof vanuit een lastige hoek het houtwerk. Het zit niet onwijs mee, maar het is ook exemplarisch voor het gebrek aan stootkracht bij Ajax.

En daar hebben we wel een rode draad te pakken...

Passmaps
Die rode draad wordt helaas pijnlijk zichtbaar als je de passmaps erbij pakt. Het lijkt soms wel alsof Ajax zichzelf een doodlopende weg in voetbalt. Het is toch bizar dat Babel amper een pass geeft op de spits? Statistieken zijn leuk en kunnen best veel duidelijk maken, maar dit is echt een pijnlijk verhaal. Het staat voorlopig, helaas, zelfs symbool voor de terugkeer van Babel bij Ajax.

Erik ten Hag gaf aan dat Babel zelf ook wel weet dat het beter moet. De trainer zei hij niet met zo veel woorden, maar we kunnen er uit opmaken dat-ie er zelf ook niet vrolijk van wordt. Dit betreft overigens niet alleen Babel, maar eigenlijk de volledige, statische voorhoede. Plus het aanvallende deel van het middenveld.

We herkennen eigenlijk niets meer terug van het flitsende aanvalsspel. De thuisduels met Heracles (4-1) en FC Utrecht (4-0) waren ongekend goed, daarna is het als een pudding in elkaar gezakt. Het helpt dan ook al niet mee dat er constant wordt geschoven: het is zoeken, het is passen en meten, maar bovenal: er wordt gewisseld, aangepast en getweakt. Dit heeft weerslag op de passzuiverheid. Die bedroeg tijdens Heracles-uit slechts 76 procent, de laagste score van het seizoen.

De samenstelling van het middenveld wijkt telkens af en de jongelingen op wie een beroep wordt gedaan, leveren niet. Het loopt al niet soepel en dan worden er ook nog eens wonderen verwacht van jongens als Eiting en Gravenberch. Dan kun je zeggen: Gravenberch is maar zeventien jaar, maar als jij een basisplaats krijgt bij Ajax dan word je hier ook op beoordeeld. Je zou graag iets meer acties willen zien waarvan je zegt: dit geeft hoop!

De conclusie lijkt te moeten luiden: Gravenberch is nog niet klaar voor een prominente rol. Je kunt hem erbij hebben als het elftal lekker draait, maar als er wat spelers wegvallen en Gravenberch een belangrijke rol krijgt achter de drie aanvallers? Dat is te veel van het goede. Gravenberch struikelde in Almelo tijdens het dribbelen prompt drie keer over de bal.

We hebben niets gehoord over een blessure bij Lisandro Martínez en dat maakte de wissel eigenlijk alleen maar vreemder. De Argentijn kun je er prima bij hebben en we zijn hartstikke blij met hem. Het was misschien een beter idee geweest om Gravenberch naar te kant te halen voor Eiting, zodat meer spelers op hun beste positie kwamen te spelen.

Eiting beschikt over creativiteit waar Ajax zo om verlegen zit, maar Eiting gaat kort voor de defensie het verschil niet maken... Waar een beetje tempo in het spel goed voor was, konden we zien toen eerst Daley Blind en even later Perr Schuurs eens aansluiting zochten. Direct volgde er gevaar. Dat indribbelen zagen we in de tweede helft totaal niet terug, terwijl het op de flanken dood sloeg.

“De afstemming ten opzichte van elkaar klopt niet altijd even goed,” merkte Klaas Jan Huntelaar terecht op. Zowel Huntelaar als Traoré zie je in de passmaps terug op het middenveld, wat aangeeft dat ze op verkeerde posities aan de bal zijn. Een Ajaxspits hoort het eindstation te zijn of een assist te geven en moet zich niet laten uitzakken naar het middenveld om aan de bal te komen.

Wat betreft Blind houden we het in deze analyse bij een bijrol. Waarom? De teruggekeerde Blind speelde in de eerste helft echt prima en helaas merkte iedereen naarmate de wedstrijd vorderde dat hij kracht tekort kwam ten opzichte van de andere 21 man op het veld. Blind was erg hard over zichzelf omdat hij in de fout ging bij de 1-0, maar de context is zó bijzonder – vergeet dit alsjeblieft niet – dat je hem weinig kunt verwijten.

Zelfs vermoeidheid bij Blind heeft nu al negatieve invloed op het Ajaxspel. Dat zegt meer over de huidige status van de andere tien dan de nog niet voltooide terugweg van Blind. Het komt echt wel goed met Daley. Dat is een kwestie van tijd. We hopen dat het met Ajax ook goed komt. Een betere Blind betekent vaak ook een beter Ajax, maar het moet nu allemaal wel snelsnelsnel.

En hier is de dynamische passmap van de wedstrijd tegen Heracles. Dat ziet er al beter uit, vooral in de eerste helft. Al schort er aanvallend het nodige. Het inbrengen van Eiting pakte niet zo lekker uit. Hij stond bijna tegen de verdediging aan. #heraja #ajax pic.twitter.com/5GNr0IRzEv

— Ajax Life (@ajaxlife) February 24, 2020

Zone 14 en halfspaces
De vele wisselingen binnen het elftal hebben ook hun weerslag op Donny van de Beek. Er wordt nogal eens van Donny verwacht dat hij opereert als een soort box-to-box-player, maar hij is op z'n best als-ie opduikt in de gaten die de verdediging laat bij het neutraliseren van de aanvallers.

Waar hij ook staat opgesteld, Van de Beek spot de ruimte en maakt er gebruik van. Donny is één van de weinige beschikbare spelers die over deze gave beschikt. Je hoeft bij hem de bal niet in de voeten te spelen. Nee, laat Donny maar lopen. Maar om dit optimaal te laten renderen, is hij zeer gebaat bij dynamiek. Bij een voorhoede die de 100 jaar aantikt, is dynamiek juist het probleem.

Zelfs als hij start op rechts, kan het zomaar gebeuren dat Donny meerdere keren doorkomt over links. Dat is op zich prima. Het viel al op tegen RKC (3-0) en ook tegen Heracles zag je het een enkele keer gebeuren. Echt succes bleef nu helaas uit, want de lat zat een doelpunt in de weg en de afstemming was te slecht voor afronding uit een teruggelegde bal.

De gevolgen van die slechte afstemming zie je terug de activiteit rondom de halfspaces. Sowieso gaat er veel over rechts, want daar is tenminste nog een beetje overlap en actie, maar op links leek het echt nergens op. Helaas moet Babel zich dit aanrekenen. Er komt gewoon echt niets los over de linkerflank, tenzij Donny een keertje goed in het gat duikt.

Kortom, Ajax snakt naar de beschikbaarheid van Quincy Promes en Hakim Ziyech. Ziyech kan ook vanaf rechts een benodigde impuls geven. Maar de ervaring leert dat spelers een potje of twee nodig hebben om hun draai te hervinden. We kunnen slechts hopen dat de investering die hier tegenover staat zich snel uitbetaalt.

Want tijd staat in dit geval niet gelijk aan geld, maar aan driepunters.