Door Kevin Van Nunen

Als je de meeste doelpunten maakt van alle clubs en ook de minste tegentreffers incasseert, verwacht je niet dat een gemiddelde Ajacied blij is dat er een punt staat achter dit seizoen. Toch is het zo. PSV is kampioen en we zijn er wel klaar mee.

De laatste potjes van dit seizoen dienen alvast een beetje als voorbereiding op het eerste volledige seizoen van Ten Hag. Pijnpunten zijn aangestipt, analyses gemaakt en nu is het aan de trainer om de club in beweging te krijgen. Het liefst de goede kant op.

Met een klein beetje vertraging presenteren we jullie de statistieken van Excelsior-uit (1-2), dankzij onze partner @11tegen11.

xG-plot en pitch plot
Ook de laatste wedstrijd van het seizoen leverde Ajax een verdiende overwinning op. Dit is ook het probleem niet geweest. Slechts het uitduel met FC Groningen werd onterecht gewonnen, verder verdienden de Ajacieden alle punten die ze ook daadwerkelijk wisten te pakken.

Ook Excelsior werd aardig onder de duim gehouden, al komt dit wellicht niet compleet overeen met het gevoel terwijl je zondag de wedstrijd keek. Feit is echter dat de Kralingers pas in het laatste kwartier zelf wat serieus doelgevaar wisten te stichten. Wie weet schoot Matthijs de Ligt de thuisclub daarom te hulp…

Je ziet in het onderstaande xG-plot de lijn van Excelsior pas in de laatste vijftien minuten wat sprongetjes maken, wat maar wil aangeven dat Kostas Lamprou toen echt eventjes op zijn hoede moest zijn. Het liep diverse keren, onder meer vlak voor tijd, met een sisser af.

Ajax zelf voetbalde ondanks het lage tempo wel wat kansjes bij elkaar, al kwam het de eerste 45 minuten ook weer niet echt los. Anders valt het niet te verklaren dat er in het uitvak liedjes klonken als ‘Slaap kindje, slaap’ en ‘Oh, wat zijn we slecht!’ Toch mag een score van 3,58 Expected Goals er prima zijn, zelfs inclusief penalty.

Het is dan ook geen verrassing dat een simulatie van de doelkansen negen van de tien keer neerkomt op een overwinning voor de Ajacieden.

Passmaps
Het was vooraf een beetje moeilijk om in te schatten in welke formatie Ajax nou precies aantrad. “Wij kunnen blijkbaar iets bedenken dat de data-systemen niet ontrafelen,” zei Ten Hag met een knipoog. Het kwam in theorie neer op een soort 3-2-4-1 en dat bleek ook wel in de praktijk, als je een blik werpt op de daadwerkelijke passmap.

“Drie verdedigers, dan op het middenveld een blok van twee, Kluivert en Ziyech aan de buitenkant met ertussenin Van de Beek en Huntelaar, Dolberg voorop. We hopen dat het een beetje dynamisch is, posities zijn uitwisselbaar. Het gaat erom hoe de taken worden uitgevoerd,” vervolgde Ten Hag.

Ajax ontwikkelde inderdaad wat druk op Excelsior, maar er ontbrak ook het een en ander. Bijvoorbeeld een beetje pit. Er werd in een zeer laag tempo gespeeld en ja, het was warm. Maar daar had Excelsior ook last van. En is het toeval dat het beter begon te lopen toen Huntelaar geblesseerd naar de kant moest?

De inmiddels 34-jarige Huntelaar is een spits die je prima kunt gebruiken in de zestien van de tegenstander, zelfs nu hij meer kansen mist dan we gewend zijn uit zijn beste jaren. Maar als Huntelaar moet spelen achter een andere spits, in dit geval Dolberg, vervallen zijn kwaliteiten. Die lagen in het verleden ook nooit op dit vlak.

Huntelaar zet niet snel een dribbel in, David Neres gelukkig wel en toen wist Excelsior het af en toe niet meer. De score had best verder opgevoerd kunnen worden, maar zoals al het hele seizoen het geval is, was kansen benutten ook in Rotterdam weer het grote euvel.

Wat opvalt als je naar de passmap kijkt, is opnieuw de rol van Noussair Mazraoui. Hij doet het harstikke leuk als rechtsback en was tegen Excelsior opnieuw veelvuldig in het spel betrokken. Hij maakte ook als een van de weinigen de indruk er echt nog zin in te hebben.

Mazraoui werd regelmatig aangespeeld, verzorgde de aanvoer naar Ziyech en speelde vanuit een dynamische rol. Precies zoals Ten Hag het graag ziet. Het is grappig te zien hoeveel er over rechts werd gespeeld en inderdaad, Tagliafico en Kluivert kwamen wat weinig in het spel voor.

Helaas kwam ook in dit systeem de spits op een eilandje te staan. Dat is iets wat we wel vaker zien bij Ajax, al moet hierbij worden aangetekend dat er zo veel werd gepasst dat maar liefst vijf passes nodig waren voor het dunste lijntje tussen twee spelers. De grote vraag luidt in hoeverre het patroon van de passmaps volgend seizoen verandert als bijvoorbeeld Ziyech is vertrokken.

Het is ook maar de vraag in hoeverre Ten Hag wekelijks dit systeem als uitgangspunt kan nemen. Het lijkt erop dat 3-2-4-1 vooral een goed idee is als je op vooraf weet dat je een tegenstander serieus bij de strot gaat grijpen. Ten Hag: “We hebben altijd offensieve bedoelingen, maar er stonden nu ook veel offensieve spelers op het veld. Ze moeten ook hun defensieve verantwoordelijkheden nemen.”

Zone 14
Veel offensieve spelers betekent drukte op de helft van de tegenstander. Dit wordt mooi weergegeven op basis van de passes die in Zone 14 werden gespeeld. Ajacieden schoven elkaar 49 keer de bal toe en 40 maal kwam de bal ook daadwerkelijk in de voeten van een teamgenoot.

Een snelle blik op de verdeling tussen vooruit en zijwaarts leert dat dit ongeveer in evenwicht is. Bij passes die niet aankwamen, werd over het algemeen geprobeerd een bal in de diepte te spelen, wat alleen maar valt te prijzen. Dit balverlies vond ook nog eens plaats in of rondom de vijandelijke zestien.

Het is natuurlijk ondoenlijk om alle ballen goed te spelen, zeker op een gebied waar de verdediging klaarstaat om Ajax de bal te ontfutselen. Helaas leverden de 6 passes in de diepte die ook daadwerkelijk aankwamen geen assist op. Als het vizier voorin iets scherper had gestaan, was het wellicht anders gelopen.

Andersom had Ajax het achterin ook met een trio verdedigers goed voor elkaar, want slechts twee keer wist Excelsior met succesvol een bal in de vijandelijke zestien te brengen.